Page 130 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú
P. 130
(tròn hoặc vuông), rồi bịt một mẩu gỗ mỏng để tạo
âm hưởng. Hai đầu mấu gióng tre được dùi lỗ nhỏ
để phát âm. Ông tre dài ngắn khác nhau sẽ phát ra
những âm sắc cao thấp. Trên lưng của gióng tre,
người ta dùng dao nhọn tách lấy hai sỢi dây rồi chuốt
cho bóng mịn. Sau đó dùng hai mẩu gỗ con làm
thành miếng kê hình yên ngựa nâng hai đầu dây đàn
cho thật căng. Khi cử nhạc, người ta vừa dùng hai
ngón tay cái bật dây đàn hai lần, rồi gõ gióng tre
xuống mặt đất tạo thành nhịp, đồng thòi dùng ngón
tay điều khiển lỗ bịt để tạo thành âm hưởng theo
nhịp 4/4. Vì thế, đây là bộ gõ vừa có dây, lại vừa có
"trống" nhưng chủ yếu là sử dụng trường độ kết hỢp
với giai điệu. M bring là đàn, còn rơbang là trống. Và
như thế, nhạc cụ này cũng có thể gọi là đàn trống.
Đàn môi
Đàn môi của người Píhơ-mú được làm từ mảnh
cắt tre già, cạo mỏng, tách rãnh, chuốt thành cần.
Khi đàn, người ta đặt thanh đàn lên môi, dùng
ngón tay cái gẩy nhẹ để cần rung lên, phát tiếng
kêu, kết hỢp với khoang miệng tạo thành bầu cộng
hưởng. Cái khéo của người gẩy đàn môi là điều
khiển âm thanh phát ra sao cho thành giai điệu
qua khoang miệng và dùng lưỡi hãm âm hay thả
nổi. Giai điệu đàn môi của người Khơ-mú trầm
bổng, dặt dìu, nhất là vào lúc đêm khuya, khiến
cho các cô gái phải tỉnh giấc.
Pi tom (Tiêu - sáo dọc bốn lỗ)
Đây là loại sáo dọc được làm từ ổhg nứa nhỏ
(bằng ngón tay cái) có đường kính từ 2-3cm và
128