Page 53 - Tự Học Đông Y

52 ị Chương 7: Bước vào thế giới Đông y

□ XEM MẶT ĐOÁN BỆNH
Diện chẩn là phương pháp dự đoán tình trạng sức khỏe và bệnh tình ở tạng phủ thông qua
các khu vực trên khuôn mặt Tức thầy thuốc sẽ vận dụng các phương pháp chẩn đoán nhìn,

nghe, hỏi, sờ để tiến hành quan sát về tổng thể khuôn mặt và ngũ quan, từ đó phán đoán tình
hình bệnh tật cục bộ và toàn thân. Thông qua quan sát hình dạng, màu sắc, da, sự phân bó
các vết lõm trên của khuôn mặt để biết được trạng thái chức năng của tạng phủ, kinh lạc, khí
huyết nói đơn giản chính là "xem ngũ quan, nhìn khí sắc, nhận ra bệnh ở tạng phủ”.

Dựa theo lý luận của học thuyết tàng tượng, ngũ tạng ở bên trong đéu tiếp nối với ngũ
quan thất khiếu ở bên ngoài, nó là con đường nối thông giữa cơ thể và thế giới bên ngoài. Ngũ
quan bao gôm mắt mũi, miệng, lưỡi và tai, chúng là các cơ quan cảm thụ tiếp nối với ngũ tạng.
Thất khiếu, là chỉ bảy cái lỗ trên khuôn mặt bao gồm hai mắt hai tai, hai lỗ mũi và miệng. Tinh
khí của ngũ tạng được thông ở thất khiếu, phẩn đầu mặt có thể trực tiếp phản ánh tình trạng
sức khỏe của cơ thể. Vì vậy, khi một cơ thể có bệnh tiềm ẩn, trên phẩn đầu mặt sẽ xuất hiện
những thay đổi tương ứng.

Sắc mặt và bệnh tật
Sắc mặt phù là sắc hiển lộ ồ da; chủ về bệnh ở ngoài. Sắc mặt trẩm là sắc ẩn sâu trong
da, chủ vé bệnh ở trong. Trước phù sau trẩm là bệnh từ ngoài vào trong, trước trầm sau phù là
bệnh từ trong ra ngoài.

Sắc mặt thanh là sáng mà trong, chủ bệnh tại dương; sắc mặt trọc là đục mà u ám, sắc
ảm đạm, chủ bệnh tại âm. Từ thanh sang trọc là bệnh từ dương chuyển sang âm, bệnh càng
nặng thêm; từ trọc sang thanh là bệnh từ âm chuyển sang dương, bệnh đang chuyển biến
tốt lên.

Sắc mặt vi là nhạt chủ về chính khí hư; sắc mặt thậm là sắc đậm, chủ vế tà khí thịnh. Vi
là không đủ, thậm là quá nhiều. Từ vi chuyển sang thậm, tức là trước hư sau thực; từ thậm
chuyển sang vi, là trước thực sau hư.
Sắc mặt tán, tức là sắc đang tan, sắc mở ra, tức bệnh đã sắp khỏi; sắc mặt trệ là sắc bế
tắc, chủ vể bệnh tích tụ lâu ngày. Trước tán sau trệ, bệnh đang tích tụ; trước trệ sau tán, bệnh
lâu ngày sắp khỏi.

Sắc mặt nhuận là hổng hào tươi sáng, chủ về sống; sắc yểu là khô khan, chủ vé chết
Từ yểu chuyển sang nhuận, là tinh thắn đang được phục hổi; trước nhuận sau chuyển yểu, là
huyết khí đang suy.