Page 50 - Trần Huy Liệu Cõi Đời
P. 50
“Bài cùn “ ấy có hiệu quả. Người đọc càng thương, càng mua báo nhiều. Dù sao lúc ấy
trên trường báo Nam Kỳ chưa mấy tờ nói chuyện chính trị, tranh đấu cho kẻ nghèo, quyền
lợi dân tộc.
Thuê phải “lũ” chủ nhiệm, chủ bút thú dữ như thế, Lê Thành Trường cứ phát sốt phát
rét. Quá bằng rước hổ về ngồi trong nhà. Dù số phát hành tăng, có lãi, ảnh hưởng báo lớn,
nhưng chả bõ bèn với chuyện phải đương đầu với các thế lực chính trị và đám phú hào. Đã
bao lần Liệu, Châu được chủ báo nhắc chỉ nên mon men gãi ngứa thôi, chớ nên gây sự đánh
lớn. Nhưng hầu như “ Nông Cổ mín đàm ” số nào cũng bị đục bỏ vài ô.
Giọt nước tràn cốc là bài kiểm duyệt để lọt, tố cáo địa chủ Trần Trình Huy cậy của giết
người, lấp liếm tội. Dư luận ầm cả lên làm gã công tử Bạc Liêu ức lắm. Bên ngoài đâm đơn
kiện báo, bên trong nhắn nhe đe dọa, Huy làm Lê Thành Trường mất hết kiên nhẫn với hai
thằng làm loạn. Báo bị đòi lại người ra khỏi tòa soạn ở phố Pellerin.
Lại sểnh nhà ra thất nghiệp, Liệu theo Lâm Hiệp Châu đến tá túc phố La Reyniere. Ăn ở
nhờ bạn, còn bạn lại nương vào vợ rơi vợ hờ của một Hoa kiều ở Chợ Lớn. Thế mà hai cái
mồm mới vẫn rất to tiếng đấu lý đấu luật với kẻ có quyền. Đám công chức quản lý báo chí
cứ phải nghe liên tù tì những câu kiểu:
“Sao bảo tự do ngôn luận, bình quyền bình đẳng mà các ông bịt mồm người ta nói sự
thật?”.
“Những tư tưởng lớn của cách mạng Pháp chỉ áp dụng bên chính quốc, còn ở đây các
ông cấm ngặt chứ gì?”
Báo bị đòi nửa tháng, thì Liệu “lách” được quyển Ngòi bút sắt . Theo luật thuộc địa,
sách không bị kiểm duyệt như báo, chỉ phải nộp sáu quyển cho Sở Mật thám, Ty Kiểm duyệt
và tòa án. 24 giờ sau khi nộp, những sở, ty, tòa này không ra lệnh cấm hay tịch thu, sách
được phát hành rộng rãi. Dựa vào điều này, Liệu ra báo dưới dạng sách để khỏi bị kiểm
duyệt.
“Sách” Ngòi bút sắt lọt lưới, ra số đầu vạn bản, không nằm trên giá mà đến từng hang
cùng ngõ hẻm trên tay trẻ bán báo. Đầy những tin tức nóng, giọng điệu công kích mạnh mẽ,
bán chạy như tôm tươi.
