Page 27 - Trần Huy Liệu Cõi Đời

“Con ăn trứng đi. Xong rồi bố nói chuyện”.

Tức thị không có lỗi. Khỏi bị đòn. Cho nên “có chuyện” mà quả trứng vẫn trôi tuột từ
họng xuống bụng ngay tắp lự.

- Con nghe đây… Thời thế thay đổi rồi con ạ. Bây giờ cả nhà chỉ còn trông vào con.

Chậm rãi. Những lời đã sắp xếp rất kỹ. Liệu lùa nốt bát cơm, cứ lạ sao bố chưa ăn mà đã
xỉa răng chem chép… Nhưng rồi cậu phải nín thin thít.

- Cha vừa lên huyện. Bảng yết rằng nay là năm thi Hương cuối cùng. Không còn kỳ nào

khác. Vậy nên con phải chuẩn bị chữ nghĩa, rèn tập chu đáo. Thi đỗ là đạo nhà đấy con ạ.
Anh Chước giỏi nức tiếng vậy mà mới chỉ được cái tú tài. Trông vào con… Chỉ còn trông vào

con thôi…
“Ô hô… Ô hô… hời ơi ời”. Ô ng đồ nức lên, nước mắt nước mũi ướt chèm chẹp, chòm

râu thưa giần giật. Để mặc bộ dạng chẳng chỉn chu, ông nghẹn ngào:

- Quân Tây Dương chó má” Đồ cẩu trệ! Giống Di dịch lông lá! Chúng ép vua ta bỏ Vương
đạo, hành theo bá đạo của chúng. Bỏ khoa cử, bỏ chữ Thánh hiền là đau khôn cùng, khôn

cùng con ạ. Chúng bỏ thi là để bắt dân ta rập theo chữ tây, văn tây, tôn thờ tổ bố chúng nó
chứ không được thờ Đức Khổng Khâu nữa. Đạo Nho khốn cùng rồi. Văn hiến đứt rồi. Không

có luân thường đạo lý nữa. Chúng bắt ta sống theo lối cầm thú được là vì có tàu đồng tàu

sắt! Nhục ơi là nhục! Cha thì hỏng hẳn rồi, - ông đồ đã kìm được tiếng nấc - Anh con năm
ngoái đỗ nhưng lại sớm bỏ cả nhà mà đi. Chỉ còn con, còn con thôi. Lần cuối cùng, con không

đỗ thì sẽ ra sao. Hả con? Hả con?

- Thì hết đường làm quan ạ.
- Sao nữa?

- Không tỏ mặt được ạ.

- Sao nữa?
- Nhà nghèo túng, người ta coi thường ạ.

- Hết rồi a?

- Dạ, không “báo thư cừu” được.
- Đúng rồi. Đấy là mối hận tận xương tủy. Nhỡ con có sao, cha chết không nhắm mắt.

Chả hiểu ông đồ còn truyền những gì, nhưng Liệu đã nín thin thít. Đi thi ngay, có khác

nào phải lấy vợ tắp lự. “Chẳng may” đỗ, sớm làm “ông” thì đứa nào nó khăng đáo cùng mình.
Nhưng được gọi “cậu tú,, thì oách chứ nhỉ. Đậu Hội nguyên, Đình nguyên càng “chúa”, “võng