Page 24 - Tìm Hiểu Về Trái Đất

Dưói tác động của trọng lực, lóp băng rcắn chắc này dần chuyển dịch
từ cao xuống thâp tạo nên hiện tượng băng hà dịch chuyển. Tốc độ dịch
chuyển của băng hà vào khocảng Im trong một ngày đêm. Thông thường
lóp băng hà càng dày, độ dốc Ccàng lớn, nhiệt độ càng cao thì tốc độ dịch
chuyển của khối băng hà càng lớn. Dưód lực cắt của khối băng, đỉnh núi
thường bị cắt thành đỉnh nhọn có hình tam giác dựng đúng. Trong quá
trinh dịch chuyển, băng hà giống như một cái xẻng hay cái máy ủi.
Những nơi băng hà dịch chuyển qua thường để lại một vệt dài hình chữ
u ăn Vcào lỏng đất, vệt này thắng, hai cạnh dụmg đứng, đáy vệt bằng
phẳng, đưtìc gọi là vật clìử u. Cũng trong qucá trình dịch chuyển của
băng hà, những phiến đá vững chắc lìliô lên mặt đất cũng bị gọt gọn
thcành hình giống như những đcàn dê lộ đcầu, và tròn trịa nằm trong lòng
vột chữ u, đưcx: gợi là đá vai dê.
Khi lóp băng h<à tan ra, những táng đ<á khổng lồ Vcẫn nằm ở vị trí củ.
Băng híà tan, nir('>c từ đó có thể đem những hcỊt phù sa đi khá xa rồi mói
lắng đọng kại.

Cây nấm đá do di tạc?

Chúng ta gợi sự vận động của không khí Icà gió. Khắp thế giói nơi
nào cũng có dấu tích cùa gió. Tác dụng của gió vói con ngưòi vừa có kri
vừa có htỊi. Gió là ngưcTi đem hơi nước đi khắp mọi nơi, đem nước ngọt
đến cho con ngưèn. Gió cũng là ngưcri điều hoà nhiệt độ trên Trái đất. Gió
đem đi hơi nóng và mang tcM cho con ngưcri sự mát mẻ. Gió cũng Là kẻ
phá hoại những cảnh quan tự nhiên và đồng thòi là nhcà điêu khíắc.
Gió không có đực, cũng không có bút vẽ. Công cụ duy nhất của nó
chính là hạt Ccát. Những cây nấm đá được tạo thcành do gió thổi chính Là
kiệt tác của gió. Khi gió đem theo những hạt cát thổi mcỊnh qua những
hòn đá đứng độc lập một mình; phần dưới của chúng bị bcàn tay điêu
khắc của gió không ngừng nhào nặn, tốc độ Ccít gọt tương dối nhanh
phcần trên cùa tcảng đcá do gió trên cao mang theo ít cát nên tốc độ "đẽo
gọt" tương đối chậm. Thời gian lâu dần đã hình thcành nên những Cíây
nấm đá cớ phcần trêMi to, phần dưới nhỏ. Hơn thế nữa, khi gió đem theo
cát mcài mỏi! những tcáng đá, tiáng Iicào mòn thì bị khoét lõm xuống như

- 2 4 -