Page 22 - Thế Giới Hoá Học Kỳ Thú

cơ bản của các hạm đội hải quân, chủ yếu dùng đê thám trắc tầu ngầm
của địch. Hiện nay, các kiểu loại sản phẩm của kĩ thuật sonar rất nhiều,
đã phát triển ra các lĩnh vực thám trắc, trinh sát, dẫn đường, địiih vị, dò
mìn, thông tin...
Sonar lọi dụng sóng âm để làm việc, thông thường có hai cách thức
làm việc. Một là bị động tiếp nhận sóng âm phát ra từ các vật thể dưới
đáy biển, ví dụ như âm thanh cánh đẩy của tầu ngầm; một loại khác là
chủ động phát ra sóng âm, khi sóng âm gặp phải vật thể dưói nước sẽ
phản xạ lại, sonar sẽ tiếp nhận những sóng âm phản xạ về này, căn cứ
vào tính chất âm thanh tiếp nhận hoặc âm thanh phản xạ mà có thể biết
được tình hình vật thể trong nước.
Vậy tại sao ngưòi ta lại dùng sóng âm chứ không phải là sóng điện
từ để tiến hành thám trắc dưói nước?
Thì ra, nước là một châ't dẫn điện rất tốt, nó có thể hấp thu và làm
suy yếu sóng điện từ, vì vậy sóng điện từ không thể truyền đi xa trong
môi trường nước được. Còn sóng âm khi truyền dưói nước có tốc độ
1.500m/s, hơn nữa lại có thể truyền rất xa, vì vậy các thiết bị sonar sử
dụng sóng âm để tiến hành thám trắc trong môi trường nước.
Ngoài việc áp dụng vào lĩnh vực quân sự, sonar còn có thể giúp con
ngưòi thăm dò các tài nguyên dầu khí dưới đáy biển. Nó lọi dụng sóng
âm tạo nên những chấn động dưói đáy biển, sau đó tiếp nhận sóng chấn
động đó, căn cứ vào đặc điểm của các tm hiệu điện được chuyển hóa từ
các sóng chấn động đó, người ta có thể trắc định được vùng nào dưói đáy
biển có dầu khí hoặc có một thứ gì khác.
Việc ứng dụng kĩ thuật sonar giúp cho con ngưòi giành được những
thành quả to lớn từ rất nhiều phương diện, từ đánh bắt cá, trắc lượng đáy
biển đến thăm dò, khai thác khoáng sản...

Radar làm việc như thế nào?

Radar là một phát minh mói trong đại chiến thế giói lần thứ hai, nó
cũng được gọi là "thiết bị định vị vô tuyến điện", nghĩa là nó lọi dụng kĩ
thuật vô tuyến điện để thám trắc các mục tiêu ở cự li xa, và tiến hành trắc
lượng vị trí của mục tiêu.

- 22 -