Page 138 - Quan Hệ Bang Giao Và Những Sứ Thần Tiêu Biểu

Ọ u a n Ììc ỈHiitịị ĩịia o tHi càc sif tỉiầ n tiêu lù /u... 139

đích thân vua ra đề và chấm. Đến nay, bài thi Đình của
Nguyễn Trực đưỢc đánh giá là một trong những bài thi
Đình hay nhất.
Làm quan, kinh qua nhiều chức vụ lớn, Nguyễn Trực
luôn giữ đưỢc phẩm cách nhà Nho. ông thanh cao đến nỗi
vua Lê Nhân Tông sai vẽ hình ông để bên cạnh ngai vàng
để tỏ ý không lúc nào quên. Còn vua Lê Thánh Tông thì
kính trọng sai văn thần đem bộ sách “Thiên Nam dư hạ”
đến tận nơi ở của ông để tiện “biên tập”...
về danh vị “Lưỡng quốc trạng nguyên”, chuyện kể rằng:
Khi đi sứ, bằng tài thơ phú và đối đáp, ông được vua Minh
mến mộ và mời dự kỳ thi Đình. Không ngờ, ông lại đỗ đầu. Vì
thế nên được vua nhà Minh phong “Lường quốc trạng
nguyên”. Lúc được vua giao tiếp sứ thần nhà Minh là Hoàng
Gián, Nguyễn Trực đối đáp như thần, lại hạ bút họa ngay một
lúc 50 vần thơ lưu biệt khiến sứ thần phương Bắc vô cùng thán
phục... Dù làm quan to trong triều nhưng Nguyễn Trực mấy
lần cáo quan muốn lui về vui thú điền viên nhưng không được.
Đến khi ông mất, vua Lê Thánh Tông điếu rằng:
Đời dõi nho tông phát ấp bang;
Trong đạo đức, có từ chương;
Nối dòng thi lễ nhà truyền báu;
Tranh giải khôi nguyên bảng chói vàng;
Nam - Bắc hai triều danh vang;
Phong lưu một cửa họ sang;
Từ đường ở đấy niềm tây lạnh;
Dấu củ càng thơm xạ có hương.
(T rích từ bài: Tôn vinh trạng nguyên Nguyễn Trực)