Page 29 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

toàn họ, còn có ngày giỗ Tổ riêng của chi họ, và như vậy các chi đểu có nhà thờ
riêng gọi là Bản chi từ đường.
Trên bàn thờ này có bài vị của ông Tổ chi họ gọi là Thần chủ bản chi. Thần
chủ này cũng như thần chủ của Thủy tổ họ sẽ để thờ đời đời.

Người trong chi họ có dành riêng những ruộng để lấy hoa lợi cúng giỗ họ, gọi là
Kỵ điền. Những ruộng này có thể là hương hỏa của tổ tôn để lại, có thể là ruộng
của hàng họ chung nhau tậu và có thể là của một người trong họ cúng để lấy hoa
lợi chi cho việc tế tự. Có họ có những người phụ nữ đi lấy chồng, không có con, họ
cúng tiền, cúng ruộng về họ mình. Chi họ nhận những ruộng ấy làm ruộng kỵ, rồi
khi người kia chết sẽ được thờ tại nhà thờ họ, ngày giỗ người phụ nữ này sẽ do họ
cúng, gọi là giỗ hậu họ.

Gia từ

Gia từ tức là nhà thờ riêng của từng gia đình, nơi có bàn thờ gia tiên. Những
nhà giàu có thì làm riêng một ngôi nhà thờ, còn những gia đình bình thường, bàn
thờ được thiết lập ngay tại nhà ỏ.

Cũng có những gia đình con thứ không phải cúng giỗ, nhưng vì lòng thành kính
đối với tổ tiên, người ta vẫn lập bàn thờ để thờ vọng, và để cúng vọng trong những
ngày giỗ, vì lý do người ta không thể tới nhà trưởng được.

5. LựA CHỌN VÀ Bố TRÍ KHÔNG GIAN THỜ CÚNG TRONG NHÀ
PHỐ

Từ tâm thức đến cách thức bài trí nhà cửa, người phương Đồng nói chung và
người Việt Nam nói riêng luôn đặt nơi thờ cúng tại vị trí trang trọng nhất.

Trong nhà ở dân gian, bàn thờ cố định tại Trung Cung (khu vực trung tâm của
nhà). Bước vào cửa chính có thể gặp bàn thờ và bộ bàn ghế tiếp khách, là một xếp
đặt quen thuộc, hài hòa với cấu trúc không gian nhà ở truyền thống vốn có hàng
hiên và sân vườn bao bọc chung quanh.

Còn nhà ỏ hiện đại với diện tích và cấu trúc không gian khác xưa, điều kiện
sống và quan niệm trong sinh hoạt cũng có nhiều thay đổi, cách bố trí bàn thờ trỏ
nên đa dạng hơn, và cũng có nhiều vấn đề cần lưu ý hơn.

Nhà phố hiện nay phổ biến cách đặt phòng thờ trên tầng thượng, vừa thoáng
khí vừa có khoảng rộng sân thượng để tập trung nhiều người vào các dịp giỗ Tết,
giảm các va chạm trong sinh hoạt hằng ngày.

Nhưng cũng có một số gia đình không muốn đưa bàn thờ lên tầng cao với lý do:
Khó khăn cho người lớn tuổi khi chăm lo hương khói, quét dọn bàn thờ và đặt lên
31