Page 15 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

Những nhà bác học nổi tiếng trong lịch sứ Việt Nam 17

Cầm tách trà nóng, đầu óc vẫn nghĩ ngợi miên man,
Vũ Hữu vô tình làm nước trong tách sóng sánh, văng
bắn cả vào tay. Cậu giật mình nhìn lại tách trà, chợt nảy
ra phát kiến liền reo lên: “Cháu tính đưỢc rồi!!!”
Hai người bạn già hết sức ngạc nhiên, trố mắt ra
nhìn, chẳng hiểu gì cả...
Vũ Hữu đặt tách trà lên một chiếc đĩa khô, với lấy
ấm rót thêm cho đầy ắp, tưởng chừng nhií dư một giọt là
đổ ra ngoài. Đoạn cậu cầm chiếc nỏ điếu, từ từ bỏ vào
trong tách, nước tràn ngay xuống đĩa... Bỏ tách ra khỏi
đĩa rồi rót số nước tràn ở đĩa vào một cái tách khác, cậu
giơ lên nói:
“Đây ạ! Khối híỢng bạc để đúc chiếc nỏ bằng đúng
khối híỢng nước chứa trong tách này!”
Bằng con đường suy luận, sáng tạo độc đáo, cậu bé
Vũ Hiìu, ngay từ thế kỉ XV, đã tìm ra phương pháp tính
tliể tích của những vật khó đo lường, như chiếc nõ điếu
chẳng hạn, đã khiến cha ông phải trầm trồ thoảng thốt:
“Quả nhiên “Hậu sinh khả úy”... xứng danh là
“Thần đồng toán học” kì tài trong thiên hạ.”

Thiếu một viên, thừa một viên
“Sao lại thế này? Cả tháng trời rồi mà các khanh
vẫn không dự toán chính xác số gạch để sửa cổng thành
ư? Trẫm thất vọng quá đấy!” - Vua Lê Thánh Tông vỗ
Long án, vẻ không hài lòng sau khỉ đọc qua mấy tờ tấu
chương, mỗi tờ nêu một số liệu khác nhau... Các đại
thần, nhất là Thượng tíiư cho đến Lang trung bộ Công
đều cúi mặt, bối rối. Rồi chợt nhớ ra, vua phán:

“Trẫm vẫn thường nghe Khâm Hình viện Lang trung