Page 64 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

Để mở rộng đất đai và truyền bá đạo Hồi, Arập tích cực thi

hành chính sách xâm lƣợc bên ngoài. Kết quả Arập đã lần lƣợt

chinh phục đƣợc Xiri (636), Palextin (638), Ai Cập (642), Ba Tƣ

(*)
(651) .

Sau khi Môhamet chết, từ năm 632 đến năm 661, các

Calipha đều do giới quý tộc bầu ra. Năm 661, Calipha Ali vốn là

em con chú và là con rể của Môhamet bị giết chết, viên tổng đốc

ở Xiri thuộc họ Ômayát đã đƣợc lập lên làm Calipha. Từ đó ngôi

Calipha trở thành cha truyền con nối. Nhƣ vậy, vƣơng triều đầu

tiên ở Arập - vƣơng triều Ômayát (661-750) đƣợc thành lập.

Đamát ở Xiri đƣợc chọn làm kinh đô của vƣơng triều này.

Triều Ômayát tiếp tục thi hành chính sách chinh phục bên

ngoài, kết quả Arập chiếm đƣợc một dải ở miền Bắc châu Phi và

bán đảo Tây Ban Nha, do đó đến giữa thế kỉ VIII, Arập trở thành

một đế quốc rộng lớn, lãnh thổ bao gồm đất đai của ba châu là

châu Á, châu Phi, châu Âu. Đông đến lƣu vực sông Ấn, Tây giáp

Đại Tây Dƣơng.

Năm 750, phong trào khởi nghĩa của nhân dân đã lật đổ

triều Ômayát. Nhân đó, một địa chủ ở Irắc đƣợc lập lên làm

Calipha, triều Abát thành lập. Năm 762, triều Abát dời kinh đô

đến Bátđa.

Đến thế kỉ X, đế quốc Arập không duy trì đƣợc sự thống

nhất nữa, thế lực ngày càng suy yếu. Năm 1258, kinh đô Bátđa

bị quân Mông Cổ chiếm. Đế quốc Arập diệt vong.

---------------------------

*Giữa thế kỉ III TCN, nhân khi vương triều Xêlơcút suy yếu, nhân dân

miền Bắc Iran nổi dậy thành lập một nước mới gọi là Pácti. Đến thế kỉ

II TCN, lãnh thổ của Pácti bao gồm hầu hết vùng Iran và Lưỡng Hà.

Năm 226, một tiểu vương ở Nam Iran lật đổ triều Acxaxơ của Pácti,