Page 136 - Làng Khoa Bảng

Có lẽ tửih cách đó đã ít nhiều ảnh hưởng tới thơ
của ông, cha của ông cũng đã nhận xét rằng "văn của
Bá Đạt hơn về khuôn phép nhưng kém về tài tử, tứ
văn của Bá Quát hơn về tài tử nhiừìg kém về khuôn
phép". Chúih vì sự vượt ra ngoài khuôn phép đó mà
mãi đến năm 22 tuổi (1831) ông mới đậu đầu ở kỳ thi
Hương, sau đó ông vào H uế thi tiếp nhưng không đậu.

Năm 1840 vua Minh Mạng mất, vua Thiệu Trị lên
ngôi, tỏ ý trọng hiền tài, ông được vời vào kinh làm
chức hành tẩu Bộ Lễ. Tuy nhiên công việc nhàn rỗi
nên ông sinh ra chán nản. Năm 1841, Thiệu Trị
Nguyên niên mở khoa thi, ông được cử làm sơ khảo
trường thi Thừa Thiên. Khi đọc m ột bài văn hay
nhưng lại phạm húy ông tiếc người tài, sợ bị đánh
trượt nên đã tự ý lấy sơn hòa muội đèn chữa hộ. Việc
bại lộ, ông bị kết án xử chém, sau được xét lại bắt
giam 3 năm nhưng rồi tạm tha cho đi công cán xa lấy
công chuộc tội. Năm 1847, ông làm việc ở Viện Hàn
lâm, chuyên sưu tầm và sắp xếp thơ văn cho vua dọc.
Thời gian ở H uế ông thường giao du với những nhân
vật như Nguyễn Văn Siêu, Nguyễn Hàm Nừửi, Đinh
Nhật Tân.
Nhận rõ bộ mặt thối tha của triều đình phong kiến
nên ông đã nhiều lần làm thơ đả kích chúng, ô n g như
cái gai trong m ắt triều đình phong kiến, nên đã bị
điều ra Bắc làm Giáo thụ ở Quốc Oai (Hà Tây cũ),
ông viện cớ mẹ già ô"m nặng nên đã từ quan về quê.
Hai năm 1853 - 1854, hai tmh Sơn Tây, Bắc Ninh
bị hạn hán, châu chấu hoành hành cắn phá lúa, nhân

135