Page 25 - Hỏi Đáp Về Quyền Con Người
P. 25
ít hoặc nhiều, trực tiếp hay gián tiếp, lúc này hay lúc khác,
đều tham gia các quan hệ về nhân quyền. Các chủ thể này
có thể phân thành hai dạng chính: chủ thể có quyền và chủ
thể có nghĩa vụ. Tuy nhiên, sự phân loại này chỉ có tính
tương đối, vì nếu coi nhân quyền là tập hỢp của các quyền
cá nhân (“individual rights”) và quyền tập thể (“coỉlective/
group rights”) thì không có chủ thể nào trong xã hội chỉ có
quyền mà không có nghĩa vụ và ngược lại. Nói cách khác,
xét tổng quát, mọi thể nhân và pháp nhân trong xã hội đều
đóng vai trò kép: vừa là chủ thể của quyền, vừa là chủ thể
của nghĩa vụ trong các quan hệ nhân quyền.
Nhận thức phổ biến trên thế giối cho rằng, chủ thể cơ
bản của quyền con người (“right-holders”) là các cá nhân
(“indivìduals”). Ngoài ra, trong một sô" trường hỢp, chủ thể
của quyền con người còn là các nhóm người (“groups”), ví dụ
như các nhóm thiểu sô" về chủng tộc, dân tộc, tôn giáo,... và
cả các dân tộc (“peopỉes’).
Xét về nghĩa vụ, nhận thức phổ biến cho rằng, chủ thể
cơ bản có trách nhiệm tôn trọng, bảo vệ và thúc đẩy các
quyền con người cduty-bearers”) là các nhà nước (“states”)
mà cụ thể là các chính phủ, các cơ quan nhà nước khác cùng
các viên chức hay những người làm việc cho các cơ quan
nhà nưốc (được gọi chung là các chủ thể nhà nước - “state
actors”). Về vấn đề này, các nhà nưốc đóng vai trò kép, vừa
là thủ phạm chính của những vi phạm nhân quyền, song
đồng thòi cũng được coi là chủ thể có vai trò chính trong
việc bảo vệ và thúc đẩy các quyền con người.
24