Page 23 - Hồ Chí Minh Tiểu Sử

lìm xem những gì ẩn giấu đằng sau những chữ
ây"'. Một lần khác trả lòi một nhà văn Mỹ,
Người nói: "Nhân dân Việt Nam trong đó có
ông cụ thân sinh ra tôi, lúc này thường tự hỏi
nhau ai sẽ là người giúp mình thoát khỏi ách
thống trị của Pháp. Người này nghĩ là Anh, có
người lại cho là Mỹ. Tôi thấy phải đi ra nước
ngoài xem cho rõ. Sau khi xem xét họ làm ăn ra
sao, tôi sẽ trở vê giúp đồng bào tôi"'^.
Theo hành trình của tàu, Nguyên Tất
Thành đã dừng chân ở cảng Mácxây, cảng Lơ
Havơrơ (Le Havre) của Pháp. Những ngày đầu
tiên trên đất Pháp, được chứng kiến ở Pháp
cũng có những người nghèo như ở Việt Nam,
anh nhận thấy có những người Pháp trên đất
Pháp tốt và lịch sự hơn những tên thực dân
Pháp ở Đông Dương.
Không dừng lại ở Pháp, năm 1912, Nguyễn
Tất Thành làm thuê cho một chiếc tàu của hãng
Sácgiơ Rêuyni (Chargeurs Réunis) đi vòng quanh
châu Phi, đã có dịp dừng lại ở những bến cảng
của một sô nước như Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha,

1. Báo Ogoniok, số 39, ngày 23-12-1923.
2. Báo Nhân dân, ngày 18-5-1965.

23