Page 599 - Di Tích Lịch Sử

giải phóng của ta, liên hoàn các tỉnh Cẩn Thơ - Rạch Giá - Cà Mau trong kháng chiến
chống Pháp. Nếu cách mạng giữ được Long Mỹ - Vị Thanh là bảo vệ được cửa ngõ của
căn cứ u Minh, tạo được bàn đạp tấn công ra thị xã Cần Thơ. Vê' phía địch, nếu thực hiện
được âm mưu gom dân lập khu trù mật 'V^ Thanh - Hỏa Lựu, chiếm được Long Mỹ - Vị
Thanh sẽ làm chỗ dựa để đánh phá, bình định vùng cán cứ u Minh, mà địch gọi là : “Đại
bản doanh của Cộng sản”; đổng thời ngăn chặn từ xa lực lượng cách mạng tấn công vào
cơ quan đầu não Vùng IV chiến thuật của chúng tại thị xã Cần Thơ.
Ngày 12/9/1959 Mỹ - Diệm khởi công xây dựng khu trù mật, trung bình mỗi
ngày chúng huy động từ 10.000 đến 12.000 dần công, có lúc cao điểm lên đến 20.000
người. Trên một phạm vi nhỏ hẹp, hàng vạn người sống chen chúc, khổ sở, lao động
vất vả trong mùa nắng nên nhiều người bị bệnh dịch tả, ngất xỉu.
Theo đồ án thiết kế, khu trù mật có chiểu dài 7km, chiểu ngang lấy kinh xáng
Xà No làm trung tâm, mỗi bên rộng 2km, có diện tích chung 28km^, chia làm bốn khu
chính: Khu Vị Thanh, Khu Hỏa Lựu, Khu Giữa, Khu Bắc Xà No.
Mỗi khu chia thành bốn tiểu khu: Tiểu khu hành chính (nơi đóng cơ quan của
địch), Tiểu khu công thương (chợ, các cửa hàng, đại lí hàng Âu Mỹ, trạm xăng dầu, vũ
trường, bến xe v.v...), Tiểu khu xã hội (gồm; bệnh xá, nhà bảo sanh, trường học, sân
vận động, chùa, hổ thủy tạ v.v...), Tiểu khu gia cư (vườn trại là nơi chúng dồn dần).
Tiểu khu chia ra nhiều lô, mỗi lô chia ra nhiều ô, mỗi ồ chia ra nhiều khoảnh đất
nhỏ, mỗi khoảnh dài 90m, rộng 45m (diện tích bằng 4 công đất) cho mỗi gia đình,
ngăn cách nhau bằng một con mương rộng và sầu l,5m. Các lô cách nhau bằng một
con kênh rộng từ 3m đến 4m, sầu 2m, ngoài ra còn có hàng rào, dầy thép gai bao bọc.
Địch kiểm soát rất chặt, cứ 5 gia đình tổ chức thành “ngũ gia liên bảo”, chỉ một cửa ra
vào, đi phải thưa, về phải trình với bên gia trưởng, trưởng ấp. Ngoài cùng toàn khu trù
mật còn bao bọc một con kênh rộng 6m, sâu 3m. ở khu trù mật, chúng quản lí hàng
hoá, lương thực của nhân dân rất chặt chẽ, xây dựng một kho lúa công cộng, mỗi gia
đình chỉ nhận đủ lúa ăn trong tháng, còn lại phải nhập vào kho.
Vê' quân sự, chúng có một đại đội biệt kích thuộc biệt khu u Minh đóng ở đẩu cầu
chợ Cái Nhum, một đại đội dân vệ canh gác vòng ngoài, bên trong chúng trang bị cho
các cụm thanh niên Cộng hoà, phối hợp với cơ quan mật vụ lùng sục suốt ngày đêm;
ngoài ra chúng còn tổ chức Đảng Cần Lao nhân vị, Thanh niên Cộng hoà, Phụ nữ Liên
đới, cuộc sống của người dân bị kềm kẹp gắt gao, vì vậy bà con thường mỉa mai gọi là
khu “trào mật”.
Ngày 12/3/1960, tuy mới xây dựng được một phần ba công trình, chúng vội vã tổ
chức khánh thành khu trù mật Vị Thanh - Hỏa Lựu. 'Vì Ngô Đình Diệm đã thấy tình thế
khu trù mật bị nguy cơ sụp đổ và để trấn an bọn tay sai đang hoang mang trước cuộc nổi
dậy của gần 40 gia đình ở khu Hồ Sen đêm 23/2/1960 đòi trở vể ruộng vườn cũ.
Tháng 7/1958, Thường vụ Tình uỷ triệu tập cuộc họp Huyện uỷ để vạch rõ âm
mưu thâm độc và để ra chủ trương, phương chầm, phương pháp đấu tranh, đẩy mạnh
ba mũi giáp công đánh địch hỗ trỢ đắc lực cho phong trào quẩn chúng đấu tranh
chống địch gom dân vào khu trù mật.

Một tè ĩ>i ticVi lịcVi từ - VÂM VioÁ vtệt N avh
c 6 0 8 >