Page 578 - Di Tích Lịch Sử

văn hoá bản sắc của cư dân Đổng bằng sông Cửu Long. Đặc biệt, điểu cần chú ý khi nhắc
đến làng cổ Bình Thủy đó là nơi đây có đến sáu di tích lịch sử - văn hoá quốc gia, chiếm
gần một phần ba số di tích cấp Quốc gia của thành phố Cẩn Thơ.
Làng cổ Long Tuyền thuộc địa bàn phường Long Tuyền, quận Bình Thủy (TP. Cần
Thơ), có Quốc lộ 91 (nối An Giang với Cần Thơ) chạy qua. Làng nằm cách sông Cẩn Thơ
khoảng 5km vể phía tây nam. Phía đông giáp với làng Thới Bình, phía đông nam giáp
làng Tần An, An Bình, Mỹ Khánh; phía nam giáp làng Giai Xuân; phía tây giáp làng Thới
An Đông và sông Trà Nóc; phía bắc giáp với sông Hậu. Làng Bình Thủy là một địa danh
tiêu biểu cho làng ở Nam Bộ Việt Nam với hệ thống kênh rạch chằng chịt đổ ra sông lớn
nhất và dài nhất ở đầy chính là sông Bình Thủy. Sồng Bình Thủy dài khoảng 15km, chảy
từ đầu làng đến cuối làng, quanh năm bổi đắp phù sa, tưới mát cho ruộng vườn trong
làng. Có thể nói, nhiệt độ, cảnh vật ở đây chứng minh cho lời người dân ngợi ca vê' nơi
đây đó là “Thiên đường tự tại”. Đẩu thế kỉ XX, dân làng đổi là Long Tuyển, mang ý nghĩa
rất lí thú; “Sông Bình Thủy nước chảy uốn khúc như thân rồng nằm, miệng rộng và vàm
sông Bình Thủy há ra ngậm trái châu là đất Cồn Linh án ngữ vàm sông. Các chi lưu của
bốn rạch tỏa ra như bốn chân rồng. Đoạn đuôi thon thon nằm vắt tận cuối làng. Nước
sông quanh năm lăn tăn gợn sóng tựa hồ muôn vảy rồng lấp lánh ẩn hiện giữa những vườn
cây trái sum xuê”. Địa hình Long Tuyền như biểu tượng thu nhỏ của vùng đổng bằng sông
nước bao la, tạo nên nển “văn minh sông nước miệt vườn” như bức tranh cực đẹp, xóm
làng trù phú oằn sai cây trái với những nếp nhà bình dị dọc hai bờ sông Bình Thủy.
Có thể nói, trải qua chiểu dài lịch sử, làng cổ Long Tuyển - Bình Thủy có vai trò
quan trọng trong lịch sử Việt Nam nói chung, lịch sử Cần Thơ và vùng đất Nam Bộ nói
riêng trên nhiều bình diện.
Trước tiên, đây là nơi truyền bá văn hoá cho khu vực xung quanh mà đẩu tiên đó
là hệ thống chữ viết từ chữ Hán đến chữ Quốc ngữ - chữ viết chính thức của dân tộc
ta hiện nay. Năm 1820, lớp học chữ Nho đầu tiên được thành lập ở làng do bà Nguyễn
Thị Nguyệt (1788 - 1850) sáng lập. Nơi đây là nơi sinh ra Bùi Hữu Nghĩa (1807 -
1872), một trong bốn rổng vàng đất Đồng Nai. Chính ở nơi đầy, ông cùng với những
tài năng Nam Bộ thời bấy giờ như Phan Văn Trị, Nguyễn Đình Chiểu, Huỳnh Mẫn
Đạt, Lê Quang Chiểu, Phan Hiển Đạo... đã góp phần cho “Tao đàn Bà Đồ” được lưu
danh qua bộ “Hằng Nga thi tập”. Ngưỡng mộ công đức của Bùi Hữu Nghĩa, nhân dân
trong vùng đã lập thẩn chủ, bài vị tôn thờ ở đình Bình Thủy và chùa Nam Nhã. Hàng
năm vào ngày 21 tháng Giêng đểu tổ chức lễ giỗ ông.
Vào cuối thế kỉ XIX, làng cổ Long Tuyển đã lập ra các lớp học song hành chữ
Quốc ngữ và tiếng Pháp. Đây là cơ sở đầu tiên để việc truyền bá và hoạt động cách
mạng có thể đến với nhân dân trong làng nói riêng và trong vùng nói chung. Điển
hình cho phong trào cách mạng của nhân dần ta qua nhiều thế hệ ở làng Bình Thủy
đó là phong trào Đông du, thổi vào nơi đây luổng gió cách mạng đậm màu sắc dân tộc,
dân chủ, dần sinh.
Tháng 9/1929, tại một căn nhà trệt ở chợ Bình Thủy nay là nhà số 34/07 đường
Bùi Hữu Nghĩa đã diễn ra sự kiện Hội nghị thành lập “Đặc uỷ An Nam Cộng sản Đảng

Mệt »ố w tícli lịcíi từ - VẲM tioẮ việt 'Nikm

C 587 >