Page 569 - Di Tích Lịch Sử

truyễn tư tưởng cách mạng. Một trong những nơi mang ánh sáng cách mạng vào nước
ta tại vùng đất mũi Cà Mau đó chính là Hổng Anh thư quán. Nơi đây còn lưu giữ lại
những kỉ vật minh chứng cho thời kì cách mạng ban đầu của Đảng ta, góp phần quan
trọng dẫn đến sự thành lập của Đảng cộng sản Việt Nam năm 1930.
Cuối năm 1927, Đào Hưng Long được Kì Bộ Nam Kì Hội Việt Nam thanh niên
cách mạng cử vể thị trấn Cà Mau hoạt động tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin cho
nhóm thanh niên yêu nước, có ý thức giác ngộ cách mạng. Qua thời gian ngắn tuyên
truyền giáo dục, tháng 1/1929, chi hội Việt Nam thanh niên cách mạng thị trấn Cà
Mau được thành lập, gốm: Lâm Thành Mậu, Nguyễn Văn Chánh, Trẩn Hải Thoại,
Tăng Văn Hai... do Đào Hưng Long làm Bí thư.
Vừa được thành lập, chi hội xác định nhiệm vụ quan trọng là tuyên truyền chủ
nghĩa Mác-Lênin, giáo dục ý thức cách mạng trong nông dân, công nhân, học sinh, trí
thức và lãnh đạo quán chúng đấu tranh đòi quyền lợi dân sinh, dân chủ.
Trong phong trào đấu tranh đó, chi hội còn mở hiệu sách “Hồng Anh thư quán”
và quán cơm “Tâm Đổng”, phổ biến những sách báo có nội dung tiến bộ, giáo dục tinh
thẩn yêu nước, tinh thần đoàn kết trong các tầng lớp nhân dân, đồng thời làm nơi tập
hợp, sinh hoạt của những người hoạt động cách mạng.
Ngôi nhà làm “Hổng Anh thư quán” được xây dựng đầu thế kỉ XX, dưới thời chủ
quận người Pháp Metaye, là một căn trong dãy nhà lầu hai tầng được làm nhà hàng,
phòng ngủ có tên Á Châu. Tầng dưới bán sách gổm vàn xuôi và thơ, ca; trong đó có
cuốn sách mang tên “Trai Nam Việt - Gái Lạc Hống” được nhiều người ưa thích.
Trong thời gian này, hiệu sách Hống Anh thư quán được độc giả mến mộ và được
những người yêu nước, những người hoạt động cách mạng làm chỗ dựa cho các hoạt
động của mình và về sau này trở thành địa chỉ của bọn mật vụ, mật thám, lính kín
“chiếu cố” tìm cách đánh phá. Tầng trên làm địa điểm hội họp, trao đổi ý kiến của chi
hội Thanh niên cách mạng, là nơi nói chuyện thời cuộc của những người yêu nước.
Những hoạt động này đã gây ảnh hưởng sâu rộng trong các táng lớp nhân dân,
nhất là dân nghèo của thị trấn, lực lượng thanh niên và nhân dân các xã xung quanh.
Bên cạnh nhiệm vụ tuyên truyển vận động cách mạng, chi hội Thanh niên cách
mạng còn tích cực vận động, lãnh đạo nhân dân đấu tranh đòi quyến dàn sinh, dân
chủ; đòi giảm thuế chợ, thuế đò, thuế thân; đòi tự do vào rừng đốn cây cất nhà; chống
cướp đất, chống tăng lúa tô diễn ra ở nhiều nơi.
Tiêu biểu là cuộc đấu tranh chống thuế thân ở làng Tân Thành, do một số thanh
niên yêu nước được ảnh hưởng từ sự truyền bá của Hội thanh niên cách mạng và qua
ảnh hưởng sách báo của Hồng Anh thư quán. Ngày 30/4/1929, tên Cò Tây dẫn lính mã
tà dùng canô chạy vào Tân Thành nhằm bắt một số người cẩm đầu chống thuế thân.
Nắm được âm mưu của địch, hơn 100 nông dân kéo đến Nhà Việc đâu tranh. Tên Cò
Tây hăm he đòi bắt bà con vế quận. Lập tức hàng chục bà con nông dần tràn xuống
ca nô đòi cùng nhau về quận chứ nhất định không đóng thuế thân. Trước áp lực mạnh
mẽ của bà con, buộc tên Cò Tây phải chấp nhận, công bố: “Hoãn lại... cho bà con tiếp
tục làm mùa”.

Một số &i ticVi lịcVi $ừ - VÂM VioẮ Vĩệt Nam
( 57 8 )