Page 566 - Di Tích Lịch Sử

Giáng Tiên, Hòn Độc Lập. Đến khi Pháp xâm lược nước ta đặt tên Hòn Khoai
thành Poulo Obi.
Sự kiện khiến cái tên “Hòn Khoai” đi vào lịch sử dân tộc là một chiến công lẫy
lững của nhân dân ta trong cuộc chiến giành lại độc lập cho dân tộc, đó chính là cuộc
khởi nghĩa Nam Kì tại Cà Mau do thầy giáo, nhà lãnh đạo cách mạng Phan Ngọc Hiển
chỉ huy.
Tháng 3/1940, Xứ uỷ Nam Kì ra bản để cương “chuẩn bị bạo động” cho các cấp bộ
Đảng trong Nam Bộ thảo luận và xúc tiến chuẩn bị lực lượng khởi nghĩa vũ trang cướp
chính quyển. Tháng 6/1940, Tinh uỷ Bạc Liêu (nay là Cà Mau và Bạc Liêu) phân công
đổng chí Phan Ngọc Hiển (đảng viên) cùng hai quần chúng Ngô Văn Giai và Nguyễn
Thị Quýt ra Hòn Khoai tuyên truyển vận động quẩn chúng gây dựng cơ sở cách mạng
chờ thời cơ khởi nghĩa. Bước chần lên Hòn Khoai, Phan Ngọc Hiển mở lớp dạy học.
Không bao lâu, người thanh niên Phan Ngọc Hiển đã cảm hoá hầu hết quẩn chúng
và tất cả anh em làm việc phục vụ hải đăng trên đảo sẵn sàng theo Đảng, mà đồng chí
Phan Ngọc Hiển là người trực tiếp lãnh đạo. Thời điểm này, phía địch trên đảo gổm có
sếp đảo Olivier, Phó đảo Rocker và 8 nhân viên người Việt...
Ngày 20/11/1940, Thường vụ Xứ uỷ Nam Kì phát lệnh “khởi nghĩa”. Thường vụ
Tỉnh uỷ Bạc Liêu lúc bấy giờ triệu tập hội nghị mở rộng từ 26 đến 27/11/1940. Hội
nghị quyết định chia ra làm ba khu vực chỉ đạo khởi nghĩa, lấy Hòn Khoai làm điểm
mở đầu, đột phá cho cuộc khởi nghĩa toàn tỉnh lúc 20 giờ 13/12/1940, nhưng đến ngày
12/12/1940, Ban Thường vụ tỉnh nhận được ý kiến tạm ngừng khởi nghĩa của Liên
Tình uỷ Hậu Giang. Do thời gian quá ngắn nên Tỉnh uỷ không truyền đạt ý kiến đó
đến Hòn Khoai được.
Ngày 12/12/1940, đổng chí Phan Ngọc Hiền nhận được quyết định khởi nghĩa của
Tỉnh uỷ do đổng chí Bông Văn Dĩa, đảng viên Chi bộ Tân Ân mang ra.
23 giờ 15 phút, tên sếp đảo Olivier rời khỏi nhà đến phòng điện đài. Chờ khi “sếp”
bước vào phòng, lực lượng khởi nghĩa phục kích sẵn nhào vô khóa tay. Tên Olivier
chống cự quyết liệt nên anh Nguyễn Văn Cẩn dùng đá tảng đập vào đẩu, tên sếp đảo
chết tại chỗ. Trong lúc đó, Phan Ngọc Hiển cùng Dương Vàn Giai xông vào nhà thu
khẩu súng ngắn và đưa vợ tên sếp đảo vê' đất liền. Hai anh Sến và Đắc phá kho thu
hai khẩu súnơ trường và nhiều đạn dược, lựu đạn, mìn. Lực lượng khởi nghĩa làm chủ
hoàn toàn Hòn Khoai.
Sáng ngày 14/12/1940, các chiến sĩ khởi nghĩa Hòn Khoai và một số gia đình dùng
chiếc canô và ghe đang đậu sẵn tại Bãi Nhỏ vượt biển vê' đất liền. Khi đoàn quằn khởi
nghĩa đến gẩn bờ, Phan Ngọc Hiển ra lệnh giương cờ đỏ búa liềm và tấm băng mang
dòng chữ “Mặt trận Dân tộc thống nhất phản đế muôn năm”.
Do có lệnh đình cuộc khởi nghĩa nên trong đất Hển không triển khai kế hoạch
khởi nghĩa theo kế hoạch. Tuy nhiên, đoàn quân khởi nghĩa của Phan Ngọc Hiển vẫn
theo kế hoạch kéo vẽ vàm ông Định, chờ mãi đến 5 giờ sáng ngày 15/12 mà không
nghe hiệu lệnh tấn công và cũng không liên lạc được với Ban chỉ huy khu vực I. Không
còn chờ được nữa, Phan Ngọc Hiển tự động chỉ huy đoàn quằn khởi nghĩa đến quận

Một tồ l»i ticVi lỊcVi txt - VẲM VioÁ Vỉệt
C 5 75 )