Page 485 - Di Tích Lịch Sử

Bạch Đằng, Đống Đa. Cả ba trại có 9 phòng giam đánh dấu A, B, c, D,... mỗi trại ngăn
cách nhau bằng bức tường kẽm gai dày đặc. Bao quanh 3 trại là 2 bức tường cao, có
mấy lớp kẽm gai, hệ thống đèn điện chiếu sáng vào ban đêm, hoàn toàn cách biệt với
bên ngoài, ở giữa trại giam có nhà vòm cao để quan sát toàn khu trại. Xung quanh có
4 cổng ra vào và 4 lô cốt canh phòng nghiêm ngặt. Có hai cổng chính; cổng thứ nhất
mang bảng “Trung tâm cải huấn Phú Lợi”, cổng thứ hai mang bảng “An Trí Viện”. Đến
cuối năm 1958, số tù nhân lên đến gẩn 6.000 người, trong đó có 1.000 tù nhân là nữ.
Chế độ khắc nghiệt của nhà tù Phú Lợi cũng không khác ở nhiều nhà tù khác lúc
bấy giờ, ăn gạo mục, cá ươn, muối hạt, nước mắm có dòi... Sống bẩn thỉu, thiếu nước,
nằm xà lim, chuổng cọp, lao động khổ sai, bệnh tật không thuốc chữa trị... và những
đòn tra khảo, đánh đập dã man. Chúng đặt ra “24 điều cấm” rất khắc nghiệt để lấy cớ
đánh đập tù nhân. Những tên “chúa ngục” nổi tiếng gian ác ở đây như: Nguyễn Văn
Bông, Trần Vĩnh Đắc, Hổ Văn Tần...
Trước những thủ đoạn vừa khủng bố vừa mị dân, những cảnh tra tấn dã man đày
ải cực hình, anh chị em trong tù vẫn giữ được lòng kiên định và ý chí kiên cường chiến
đấu. Đó là nhờ có sự lãnh đạo của Đảng và sự tự giác tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất
đạo đức cách mạng của những người yêu nước, những người cộng sản.
Chỉ trong một thời gian ngắn, các đảng viên ở các trại đã tổ chức được đường dầy
liên lạc với nhau, các nhóm đảng viên các chi bộ bí mật lẩn lượt được thành lập.
Nhà tù Phú Lợi được cả thế giới biết đến bởi một sự kiện đã diễn ra vào những ngày
cuối tháng 11 đầu tháng 12/1958; Vụ thảm sát Phú Lợi. Thường lệ mỗi năm Mỹ - Diệm tổ
chức 4 đợt đày tù nhân “loại A” ở các nhà tù trong đất liền ra Côn Đảo vào những tháng 3,
6,9,12 dương lịch. Trại giam Phú Lợi, sau khi phân loại có 450 tù nhân loại A để chuẩn bị
đưa Côn Đảo. Mọi việc đã chuẩn bị hoàn tất vào 28/11/1958, nhưng liên tiếp những ngày
này biển động mạnh tàu không ra được vùng biển Vũng Tàu - Côn Đảo. Không từ bỏ dã
tâm, Mỹ - Diệm thực hiện ầm mưu hãm hại tù nhân Phú Lợi trong bối cảnh khác. Đó là
ngày chủ nhật 30/11/1958, trại giam vẫn thực hiện “ăn tươi” của tù nhàn gổm bánh mì và
các thức ăn khác. Để đủ khẩu phần ăn, chúng trộn lẫn số bánh mì cũ (có thuốc độc) với
bánh mì mới và cấp phát cho tù nhân. Số tù nhân bị ngộ độc tăng nhanh, đau bụng, nôn
mửa, co quắp,... Đến ngày 01/12/1958, số tù nhân bị ngộ độc tăng lên hàng trăm người
khiến nhiều người chết, nhiều người hôn mê bất tỉnh,... Một số người chết bị vùi tại chỗ,
số nặng chuyển đi, nhưng không thấy được chuyển lại Phú Lợi nữa.
Với tinh thần kiên cường bất khuất, Đảng uỷ trại giam quyết định đấu tranh công
khai trực tiếp, các tù nhân Phú Lợi tung nóc nhà giam, phát loa phóng thanh kêu cứu
trong ngày bi thảm 01/12/1958. Nhanh như chớp, tin địch đẩu độc tù nhân đã được
lan truyền khắp nơi. Đầu tiên nhân dân xã Phú Hoà, Bình Chuẩn, Hiệp Thành, Phú
Văn,... nổi dậy phối hợp với tù nhân ở Phú Lợi đấu tranh tố cáo tội ác của Mỹ - Diệm.
Để chạy tội, Mỹ - Diệm tìm cách phi tang nhân chứng, gây nên làn sóng căm phẫn
trong và ngoài nước. Chỉ sau 1 tháng vụ đẩu độc, nhiều bức điện của các tổ chức quốc
tế: Liên hiệp Công đoàn thế giới, Hội liên hiệp Học sinh thế giới, Hội Luật gia thế giới
đã được gửi đi phản đối hành động dã man này,... Biến đau thương thành hành động,

Một tồ w ticVi lỊcVi sử - VẰM VioẮ Viét NAtM
( 4 9 3 )