Page 468 - Di Tích Lịch Sử

quần thể di sản văn hoá lớn của Việt Nam và có thể còn là của thế giới. Những bí ẩn
đẩy huyến thoại bên dưới lòng đất vể một vương quốc hùng mạnh ở xứ sở Nam Tầy
Nguyên này đang từng bước được các nhà khoa học luận giải và đưa ra kết luận.
Các nhà khảo cổ học đã khoanh vỊ trí và phát hiện ra những bờ tường gạch xây từ
bờ sông dẫn đến những gò đất cao của một khu đền tháp và mộ tháp. Cấu trúc những
cụm đển tháp theo kiểu giật cấp với bờ tường dày 2 - 2,5m; trong lòng các đền tháp này
khá rộng và luôn có bệ thờ bộ Linga - Yoni ở giữa, ngay dưới chân bệ thờ là lỗ thông hơi
sâu xuống tận dưới qua nhiểu lớp gạch, cát... và dưới cùng là nhiểu đổ vật như những
lá vàng, các loại tượng đá nhỏ... Cấu trúc bên ngoài đền tháp ở những gò 2a và 2b có
bờ tường điêu khắc cánh sen rất đẹp, có 2 cột đá lớn, mí cửa được điêu khắc hoa sen,
đám mây cách điệu cùng nhiểu hình ảnh sống động. Đặc biệt tất cả mọi đền tháp đểu
hướng vê' phía đông, trước đển là những sân gạch lớn (theo các nhà khoa học thì đây là
nơi hành lễ) có lối ra (được xây, lát gạch) đến tận bờ sông và nối các cụm gò di tích với
nhau... Những mộ tháp được xây kín, bên trên có bộ Linga - Yoni và ở trong có một số
hiện vật và hộp K’lon để đựng tro xương hỏa táng của người theo đạo Bàlamôn. Trong
các đến và mộ tháp, bước đầu các nhà khảo cổ đã thu thập được 276 mảnh phù điêu vàng
(có chạm khắc, dập hình người, động vật, hoa sen...), phù điêu dập nổi hình thẩn Shiva,
nhiểu đĩa đồng, chân đèn và mặt tượng, hàng nghìn mảnh gốm, nhiểu bộ ngẫu tượng
Linga - Yoni bằng đá (trong đó có 1 bộ được xem là lớn nhất từ trước đến nay ở khu vực
Đông Nam Á), 3 tượng thần Ganesa...
Trong số các hiện vật được tìm thấy ở khu di tích này có nhiều hiện vật gây ngạc
nhiên đối với các nhà khoa học trong và ngoài nước. Trong đó, đáng chú ý là 276 mảnh
phù điêu bằng vàng khắc chạm “mê cung của các thẩn linh” với các hình vẽ được
người xưa sử dụng phổ biến kĩ thuật vẽ chìm trong vàng và kĩ thuật gò. Các nét vẽ, nét
gò mảnh mai, phóng khoáng, hoà nhập vào nhau tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh vể
một thời kì rực rỡ, hưng thịnh. Ngoài những mảnh vàng dát mỏng cắt hình bông hoa
hoặc khắc chữ cổ được tìm thấy nhiều trong quẩn thể di tích này, còn có những mảnh
vàng chạm hình người nhiểu đầu, nhiều tay và hình người khỉ. Theo nhận định ban
đầu, có thể đây là những nhân vật trong sử thi Ramayana của Ấn Độ như khỉ thẩn
Hanuman, vua quỷ Ravana. Một nghi vấn khác liên quan đến Phật giáo cũng được
phát hiện trong một hố thờ chứa đầy tro, đó là tám lá vàng chạm hình voi và rùa xếp
ở bốn cạnh và bốn góc cùng một lá vàng chạm hình rắn bảy đẩu uốn hình vòng cung.
Người ta cho rằng đây có thể là hình tượng rắn bảy đầu bảo vệ di hài Đức Phật. Nhìn
tổng thể, để tài chủ đạo chạm khắc trên các lá vàng bao gồm hình ảnh các thần Shiva,
Umapavati, Brahma, tu sĩ, nam thần, nữ thần, vũ nữ, người dâng lễ,chiến binh; các
chủ để động vật dưới hình thái vật tổ luôn được tái hiện như sư tử, voi Airavata, lợn
rừng, rắn, cá, bò Nandin, dê, chim, ngỗng Hamsa v.v...; các đê' tài trang trí cung đình
với hình sóng nước, hoa lá uốn lượn tự do, cánh sen kết dải, hoa dây, ốc xoắn, quả cầu,
mặt trăng khuyết, văn tự chữ Phạn cổ... Các đê' tài đểu phản ánh đời sống tinh thẩn
của một trung tâm đô thị tôn giáo thuộc một cộng đồng cư dân cổ trong lịch sử Nam
Tây Nguyên và Nam Trung Bộ.

Mdt 5ố ticVi lỊcVi svr - VẲM VioẮ Việt N A n i
c 475 >