Page 447 - Di Tích Lịch Sử

Năm 1884, quần Xiêm tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược, đánh chiếm vùng
hạ lưu sông Krông Nô và Krông Ana. Hưởng ứng lời kêu gọi của N’Trang Gưh, người
dân ở 20 buôn người Bih sổng trên lưu vực sông Krông Nô và Krông Ana đã đứng
lên chống ngoại xâm. Nghĩa quân do N’Trang Gưh chỉ huy có đến 600 người, không
có súng, chỉ dùng các loại vũ khí thô sơ: cung tên, giáo mác... Nhằm tăng thêm sức
mạnh, N’Trang Gưh đã tạo ra một loại nỏ khá đặc biệt, chưa ở đâu có. Nỏ có chiểu
dài quá đầu người, thành nỏ rộng một gang tay, mỗi lần bắn ra 3 mũi tên. Với thứ vũ
khí lợi hại này, cộng với tinh thần dũng cảm, kiên cường và mưu trí, nám 1887, nghĩa
quân N’Trang Gưh đã bao vây tiêu diệt toàn bộ quần Xiêm ngay trên cánh đổng buôn
Tur và buôn Phok (một làng người Êđê nằm ở hạ lưu sông Krông Ana). Chiến thắng
vẻ vang của nghĩa quân N’Trang Gưh đã đập tan cuộc xầm lược của quân Xiêm, giúp
đồng bào yên tâm lao động sản xuất, xây dựng buôn làng.
Đầu nám 1900, quân Pháp đánh chiếm các buôn của người Bih dọc lưu vực sông
Krông Nô và Krông Ana. N’Trang Gưh đã lãnh đạo nghĩa quân chiến đấu chống lại quân
xâm lược, nổi tiếng nhất là trận tiêu diệt đồn buôn Tur. Năm 1901, dưới sự chỉ đạo của
N’Trang Gưh, nghĩa quân đã vượt sông Krông Nô bao vây đổn Tur, dùng ná bắn được
nhiều tên giặc rối tấn công vào đồn. Chỉ một thời gian ngắn, toàn bộ quân địch đổn trú
tại đây bị tiêu diệt, kể cả công sứ Buốc-boa. Thừa thắng, nghĩa quân tiếp tục tiến công, lần
lượt tiêu diệt các đổn khác của thực dân như đồn buôn Ịiăng, đồn buôn Dur... (nay là buôn
Jiăng thuộc xã Ea Bông, buôn Dur thuộc xã DurKmăn, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk).
Năm 1904, 600 nghĩa quân Bih tập kích đồn buôn Tur rổi thừa thắng tiến công
hạ các đổn Riăng, đổn buôn Dur, đổn Phơty, đổn buôn Trinh... Những hoạt động của
nghĩa quân N’Trang Gưh ngay sát nách Buôn Ma Thuột khiến cho người Pháp không
thể an tâm nhưng củng không có cách nào đánh bại được chiến thuật du kích lợi hại
của nghĩa quân. Vùng hạ lưu Krông Ana trong suốt 13 năm (1901 - 1913) luôn là khu
vực bất khả xâm phạm của đổng bào Bih.
Năm 1914, nhờ có sự chỉ điểm của một tên phản bội, thực dân Pháp bắt được
N’Trang Gưh và giết ông lúc ông 69 tuổi.
Sau khi N’Trang Gưh mất, thi thể của ông được nhân dần đưa vể chôn cất tại
quê hương, nơi ông sinh ra là buôn Choáh (nay thuộc thôn 1, xã buôn Choáh, huyện
Krông Nô).
Để ghi dấu những chiến công lẫy lừng của người tù trưởng buôn làng người Êđê
N’Trang Gưh, người anh hùng của các dân tộc Tây Nguyên trong các cuộc kháng chiến
chống giặc ngoại xâm, Di tích lịch sử Địa điểm lưu niệm N’Trang Gưh thuộc xã Buôn
Choáh (huyện Krông Nô) đã được Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch công nhận là Di
tích Lịch sử cấp Quốc gia theo Quyết định số 2366/QĐ-BVHTTDL, ngày 02/8/2011.
Đến thăm khu di tích anh nùng N’Trang Gưh, du khách còn có thể ghé thăm và
chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ, hoang sơ của sông Krông Nô, hay còn gọi là Krông Knô, là
con sông ranh giới giữa hai tỉnh Lầm Đồng với Đắk Lắk và giữa Đắk Lắk với Đắk Nông.
Bên cạnh đó, du khách còn có thể ghé thăm thác Draysap nằm giữa một cánh rừng
nguyên sinh xa vùng dân cư nên không khí trong lành, có một vẻ đẹp tự nhiên quyến rũ.

Một í ố bi tícVi lịcVi svt - VẰM VioÁ Việt Nxtn
C 4 5 4 >