Page 272 - Dạy Học Vật Lý

SPBook - vưon tầm tri thức, chắp cánh tưcmg lai

đó trường đại học Prinxtcm, bang Niu lecxay (New Jersey) ngỏ ý muốn nhận ông

đến làm việc với điều kiện mồi năm ông chỉ cần có mặt ở trường trong sáu tháng.

Cho đến lúc ấy ông vẫn chưa quyết định dứt khoát là ở Mĩ hay sẽ ở châu Âu, vì ở
châu Âu cũng có một số trường đại học, trong đó có cả trường đại học Ôcxphcrt

(Oxford), mời ông đến làm việc. Mãi đến năm 1935 ông mới quyết định dứt khoát
ở lại Mĩ làm việc.

Nhưng sau đó ít lâu, Enda bị bệnh. Theo chẩn đoán của bác sĩ thì Enda bị

bệnh cả tim và thận. Đến tháng 12 năm 1936, Enda qua đời. Và đến năm 1940
ông xin nhập quốc tịch Mĩ.

Dự án Manhatan (Manhattan)
Năm 1939 một nhóm nhà khoa học Mĩ gốc Hungari đã lên tiếng cảnh báo

cho người Mĩ biết rằng Hitle đang nỗ lực tìm cách chế tạo bom nguyên tử và rất

có thể người Đức sẽ chế tạo thành công loại vũ khí đó. Mùa hè năm 1939, vài
tháng trước khi cuộc thế chiến thứ hai

bắt đầu, nhiều người thuyết phục
Anhxtanh hãy dùng uy tín của mình,

cùng với nhà vật lí Mĩ gốc Hungari
Lêô Dilat (Leó Szilárd), viết thư cho

tống thống Mĩ Phrãngclanh Rudơven

(Pranclin Roosevelt) báo động về khả
Ngôi nhà tại Prinx tơn, Anh xtanh đã ở trong
năng của Hitle trong việc chế tạo bom thời gian 1935-1955.

nguyên tử là có thực và khuyến nghị chính phủ Mĩ không thể để Hitle chế tạo

được loại vũ khí này trước Mĩ.
Bức thư này đã đóng góp một phần đáng kể cho việc ra đời của dự án

Manhatan. Ket quả của dự án đó là Mĩ chế tạo thành công hai quả bom nguyên từ
và đã ném xuống Hirôsima và Nagadaki của Nhật Bản. Anhxtanh vốn là người

272