Page 260 - Dạy Học Vật Lý
P. 260
SPBook - vươn tầm tri thức, chắp cánh tương lai
Ngày 10 tháng 6 năm 1858, Brao qua đời tại Xôhô (Soho) Luân Đôn, thọ
85 tuổi. Thi hài ông được chôn cất tại nghĩa trang Kenxơn (Kensal) Xanh,
Luân Đôn.
Chú thích cuối bài (để tham khảo):
Nói về chuvến động Brao, từ trước đến nav đều xuât phát từ thi nghiệm quan sát các hạt
phẩn hoa của nhà thực vật học Rôbe Brao, người Xcôtlen. Tuv nhiên, vê cách hiêu các hạt brao
(các hạt chuyên động hon độn không ngừng mà Brao quan sát được) là các hạt gì thì lại có sự
khác nhau. Cách hiêu thứ nhất coi rang những hạt hrao chính là những hạt phấn hoa trong nước
(hởi vì Brao tách lấy các hạt phan hoa và thả vào nước). Đó là cách hiêu như sách giáo khoa và
một số tài liệu khác.
Cách thứ hai cho rằng hiêu như cách thứ nhất là sự hiẽu lầm. Tác giả cùa những tài liệu trình bàv
cách hiêu thứ hai này khăng định rang hạt Brao là những hạt rất nhò trong chất lỏng chứa bèn
trong hạt phấn hoa chứ không phái là chính bùn thân những hạt phấn hoa.
Hai cách hiêu đó tựu trimg lại là vấn để đối tượng quan sát của Brao là loại hạt nào. là
bàn thân các hạt phấn hoa hav các hạt nhỏ hên trong hạt phấn hoa? Đáv là vấn đề tranh luận
giữa hai cách hiêu kẻo dài suốt thế ki XX. Những người hiêu theo cách thứ nhất cho rang kinh
hiển vi thời kì Brao chưa đù mạnh nên chi có thế quan sát được những hạt phấn hoa.
Những người hiêu theo cách thứ hai có nhiều luận cứ và bang chimg rất đáng tin cậv
chủng minh cho cách hiêu của mình. Thứ nhất là cái gọi là “những hạt rất nhỏ ” chinh là các hạt
nam trong hạt phấn hoa, chăng hạn những hạt tinh hột. Hai là kích thước cùa "nhũng hạt rất
nhỏ ” tuv khó đánh giá chính xác. nhưng có thê phán đoán kích thước cùa chúng vào khoảng 2pm.
Còn kích thước của bản thân các hạt phấn hoa là vào khoảng 100 pm. Với kích thước lớn như vậv
khó mà chúng có thê chuyên động với mức độ linh động như Brao đã mô tá. Ba là vào đâu những
năm 90 cùa thế ki XX, Braion Pho (Brian Ford) làm lại những thí nghiệm với những dụng cụ và
điêu kiện khá giống như thi nghiệm Brao đã chứng minh răng có thê quan sát được “những hạt rát
nhỏ ” như đã nói. Đây là bằng chứng rất thuyết phục đê tin rang cách hiếu thứ hai ve hạt hrao là
cách hièu đúng.
Người viêt bài nàv chì xin giới thiệu ở đáv hai cách hiêu khác nhau vê hạt Brao đê bạn
đọc tham khảo.
260
