Page 108 - Bách Khoa Cuộc Sống

đầu không có ngưòi sẽ chổng ngược lên cao. Đó là tấm ván bập bênh
chịu lực tác dụng không đều. Một bên bị trọng lực của người ngồi ép
xuống dưói, còn một bên thì lại không, điều ấy làm cho một đầu của
ván bị ép hạ xuống thấp. Có hai biện pháp làm cho cầu bập bênh trở lại
thăng bằng; một biện pháp là người ngồi trên đó đi xuống, lúc này cả
hai đầu cầu đều không có trở lực tác dụng, nó sẽ cân bằng trở lại. Một
biện pháp khác nữa là một người có cùng trọng lượng vói ngưòi ngồi
đầu bên kia ván ngồi lên đầu còn lại. Khi hai đầu cầu bập bênh chịu áp
lực tương đương, chúng sẽ cân bằng trở lại. Bạn chắc đã từng choi con
quay rồi chứ. Khi kéo dây, con quay sẽ chuyển động, không ngừng kéo,
con quay sẽ không ngừng chuyển động. Bạn có biết tại sao con quay lại
chuyển động không? Bạn dùng dây kéo một phía của con quay, bên
này chịu lực tác động nên sẽ chuyển động về phía có lực tác dụng. Do ở
đế con quay có một viên bi nhỏ rất trơn; trọng tâm của con quay rất ổn
định nên khi một bên con quay chịu lực tác động chuyển động sẽ làm
toàn bộ con quay chuyển động theo. Nếu bạn không ngừng kéo con
quay về một phía thì điều ấy cũng giống như tăng thêm lực làm nó
chuyển động nhanh hon.
Nguyên nhân gây nên chuyển động quay của xe cũng giống như ở
con quay. Bạn thử nghĩ mà xem, khi bạn lái một cái xe va chạm, bạn bị
một cái xe khác ở phía bên tay phải đâm vào đầu xe, vậy xe của bạn sẽ
chuyển động thế nào? Nếu xe kia đụng vào đuôi xe bạn thì xe bạn sẽ
chuyển động ra sao? Thử xem cái xe mà bạn lái giống như một con quay;
cái xe đụng vào xe bạn như dây quay. Khi xe khác tác động vào xe bạn
theo chiều từ phải sang trái, đầu xe của bạn sẽ chuyển động về bên trái.
Xe sẽ quay tròn, đúng vậy không? Nếu bạn bị đụng vào đuôi xe, bạn thử
nghĩ xem, bạn cũng sẽ tìm ra đáp án chứừì xác đấy; không khó nhận ra,
muốn làm cho xe chuyển động tất phải đụng lệch về một phía làm cho
phía trước xe và phía sau xe chịu lực tác động không đồng đều. Nếu
đụng trực diện sẽ chỉ làm xe bị lùi về phía sau chứ không bị quay xe. Tại
sao xe không thể quay liên tục nlaư cái quay? Đó là vì đế quay là một
viên bi sắt rất trơn, lực ma sát giữa quay và mặt đất rất nhỏ. Điều ấy làm
cho quay một khi đã quay thì rất khó dừng lại còn phần dưói của xe va
chạm là bốn bánh cao su, lực ma sát của chúng với mặt đất rất lớn; xe
vừa quay đã bị dừng lại rồi.

- 108 -