Page 98 - Bác Của Chúng Ta

Mỗi buổi sáng, gà gáy đầu, người ta giải Cụ Hồ đi.
Mỗi buổi chiều, khi chim về tổ, người ta dừng lại trong
một địa phưcmg nào đó, giam Cụ vào trong xà lim trên
một đống rạ bẩn, không cởi trói cho Cụ ngủ.

Gian khổ như vậy, nhưng Cụ vẫn vui vẻ. Cụ được
thấy phong cảnh thay đổi. Cụ vừa đi vừa ngâm nga.
Thỉnh thoảng Cụ Hồ làm thơ. Đến một huyện lị nào,
người ta giữ Cụ một tuần hoặc mười lăm hôm trong nhà
tù huyện. Đó là những ngày khổ nhất.

Ăn uống thiếu, không khí thiếu, bẩn thỉu, ở lẫn với
những người mắc bệnh giang mai, nghiện thuốc phiện.
Nhà tù thưòug chật ních, người đến sau không có chỗ
nằm. Ban đêm Cụ Hô thường phải ngồi trên cầu xí ở
ngay trong phòng giam. Nhưng Cụ vẫn không được yên
ổn. Lâu lâu Cụ lại phải đứng dậy nhường chỗ cho một
người đi vệ sinh đêm.

Mỗi buổi sáng Cụ phải đi đổ thùng và quét nhà giam.
Một hôm, khi ngủ dậy, Cụ thấy người nằm bên
cạnh dựa vào lưng Cụ đã chết aing. Cụ phải cùng với
một người tù khác mang xác chết ra ngoài sân. Cái làm
cho Cụ khổ sở là ghẻ và rận. Cụ bị ghẻ khắp người. Tóc
chóng bạc và rụng nhiều. Mắt nhìn kém. Nhưng Cụ khổ

nhất là mất thì giờ ngồi không. Trong khi Cụ Hô lê tấm
thân mệt lử từ nhà giam này đến nhà giam khác, có lẽ
những việc lớn đang dồn dập trong nước và trên thế
giới. Ai giúp đỡ đẩy mạnh việc tổ chức? Có lẽ các nước

97