Page 134 - AllbertEstens

Vào đầu những năm 1970, các nhà điều tra vũ trụ đã thử

sử dụng các quasar là những thiên thể cực sáng (nhưng ở rất

xa), nhưng các quasar mà họ đẵ nghiên cứu còn tản mạn hơn

các thiên hà và vì vậy ít được sử dụng. Cũng vào thời gian này,

các nhà thiên văn khác đã thử sử dụng các sao siêu mới - các

sao nổ - làm nến mẫu, nhưng cũng gặp khó khăn vì các tính

chất của chúng thay đổi rất nhiều. Nhưng rồi trong khoảng

mười năm gần đây, hưống nghiên cứu này đã có những tiến bộ

lón đổi với các sao siêu mói loại la mà nhò đó đã dẫn đến khám

phá lớn về vũ trụ gia tốc.

Sao siêu mói loại la (SNela) là sự bùng sáng xảy ra khi

một sao chết, nhờ cuốn hút được vật chất từ một ngôi sao lân

cận, trở thành một quả bom nhiệt hạch, vật chất từ ngôi sao

được tung ra vối tốc độ khoảng ìo.oookm/giây, ánh sáng của

quả cầu lửa tỏa rộng này sau khoảng 3 tuần lễ sẽ đạt độ chói

cực đại rồi giảm đi trong thòi gian một sô' tháng. Các sao siêu

mối có độ chói hơi khác nhau một chút nhưng có đặc điểm chung

là sao nào sáng hơn và to hơn thì tồn tại lâu hơn so vói các sao

mò hơn. Do vậy, bằng cách theo dõi thòi gian kéo dài của các sao

siêu mối, các nhà thiên văn có thể suy ra độ chói thực của chúng

vối sai khác 12%. Trong khoảng mười năm vừa qua, những

nghiên cứu về các sao SNela bằng các đêtectơ hiện đại đã cho

phép người ta định cỡ các nến mẫu tốt nhất dùng cho thiên văn

học.

m

Trong một thiên hà điển hình, cứ khoảng 300 năm lại có

một nến mẫu như vậy phát sáng. Nếu theo dõi vài nghìn thiên

hà thì ta có thể hy vọng mỗi tháng có một sao SNela. Vì trong

vũ trụ có rất nhiều thiên hà cho nên cứ vài giây lại có thể tìm

thấy tại một nơi nào đó một sao siêu mới phát sáng đủ để

nghiên cứu.

Các nhóm nghiên cứu z Cao và Dự án tuy làm việc theo

132