Page 195 - 100 Điều Cần Biết Về Phong Tục Thờ Cúng
P. 195
khóm lúa và nắm hoa mào gà vào cành cây nhỏ hàm ý
giữ hồn lúa ở lại nương rồi nín thở hái 3 bông lúa đầu
tiên. Từ đây, mọi người cùng giúp gặt lúa, trai gái chia
theo từng khoảnh, họ vừa hái vừa hát ”... Một năm lam
lủ nắng mưa; công người được trả bằng mùa lá thơm;
tháng chín mùa vàng trải khắp nơi; tháng mười rồng
vàng về với tổ...”. Khi m ặt tròi đứng bóng, mọi người
cùng thu và bó thành các cum lúa, dùng đòn gánh vận
chuyên về nhà, hai cum lúa chính được gài hoa mào gà
phía đỉnh và một sô" loại hoa rừng hàm ý cây côi đơm
hoa kết trái, mùa màng tốt tươi... Đoàn giúp việc cùng
bà chủ đưa hồn lúa đến gần nhà, gia chủ chuẩn bị sẵn
tiêp nhận hai cum lúa chính và mời rượu những người
đã giúp đỡ đưa hồn lúa về nhà, cum lúa được trịnh
trọng đặt trong nhà, bên cạnh để mấy cum nhỏ tượng
trưng cho con cháu của hồn lúa. Sau đó bày cơm, cùng
ăn uống vui vẻ sau một buổi lao động vất vả và mừng
cho mùa thu hoạch mối, đón được hồn lúa về với gia
đình...
- Giã côm, làm cơm mới
Sau bữa cơm, mọi người tiếp tục giúp gia chủ tuốt
lúa làm cô"m, cơm mói. Người tuốt dùng bát hoặc mảnh
tre tuốt từ phía ngọn để tẽ thóc cho rời ra khởi cọng
rơm, dùng giá vo gạo để đãi thóc rồi luộc, giang thóc đến
khi đủ chín, đợi cho thóc nguội mỏi giã, đây là giai đoạn
vất vả nhất khi làm cô"m. Thông thường trong bản
không phải nhà nào cũng làm côm mà chủ yếu đối vói
những gia đình có con gái lốn mới tổ chức làm, thành
viên dự lễ ngoài việc đến giúp còn hẹn hò nhau chuẩn bị
cho tình yêu đôi lứa; già làng đại diện khai hội hát bằng
196
