Page 12 - 1000 Nhân Vật Lịch Sử

Những ngưòi đã đỗ kỳ thi Hương năm trưốc thì được tham dự kỳ
thi Hội, thi Đình năm sau. Khoa thi Hội gồm 4 môn thi (mỗi môn thi
gọi là lĩíột trường). Thí sinh đủ điểm môn thứ nhất gọi là N hất
trường, được thi tiếp môn thứ hai. Thí sinh đủ điểm môn thứ hai gọi
là Nhị trường, được thi tiếp môn thứ ba. Thí sinh đủ điểm môn thứ
ba gọi là Tam trường, được thi tiếp môn thứ tư. Thí sinh đủ điểm
môn thứ tư gọi là Tứ trường, được coi là trúng cách, tương đương vói
đỗ khoa thi Hội. Người đỗ khoa thi Hội thì được coi là Tiến sĩ Nho
học. Người đỗ cao nhất trong một khoa thi Hội được gọi là Hội
nguyên. Tiếp sau đó, tất cả những người đỗ khoa thi Hội được vào dự
thi Đình (có năm gọi là thi Điện) để phân định thứ bậc cao thấp.
Người đỗ đầu kỳ thi Đình được gọi là Đình nguyên. Sau khi thi Đình,
những người thi đỗ được phân chia thành các bậc từ cao xuống thấp, gồm:
+ Đệ Nhất giáp Tiến sĩ cập đệ Đệ Nhất danh (tức Trạng nguyên)
+ Đệ N hất giáp Tiến sĩ cập đệ Đệ Nhị danh (tức Bảng nhãn)
+ Đệ N hất giáp Tiến sĩ cập đệ Đệ Tam danh (tức Thám hoa)

+ Đệ Nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (tức Hoàng giáp)
+ Đệ Tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất thân (gọi chung là Tiến sĩ).
Ngoài ra, thời Trần - Hồ có khoa thi Thái học sinh, những người
thi đỗ được gọi là Thái học sinh, tương đương với Tiến sĩ Nho học.
Đồng thòi, dưới triều Nguyễn, khoa cử Nho học không lấy đỗ Trạng
nguyên, nhưng lấy vớt những người thi Hội mà chưa trúng cách, gọi
là Phó bảng, những người này kém hơn Tiến sĩ Nho học. Tuy nhiên,
trong sách này, các vị Phó bảng triều Nguyễn cũng được coi là tương
đương với Tiến sĩ Nho học.
- Hệ thông khoa củ Võ học xưa:
Thời Lê, khoa cử Võ học được tổ chức 3 năm 1 lần, gồm thi Bác
cử và thi Sở cử. Thi sở củ là kỳ thi tổ chức ở các địa phương để tuyển