Page 122 - Văn Hóa Tộc Người Nùng

Những khi mưa nắng không thuận hòa, xảy ra
nắng hạn hoặc mưa lũ khiến mùa màng thất bát,
đe dọa cuộc sông của làng bản, người ta cũng tổ
chức hat then cầu xin thần Nông sai thần Mưa
hoặc thần Nắng điều chỉnh thòi tiết để con người
khỏi đói kém, tật bệnh. Dân làng cầu mùa trên một
thửa ruộng khô bên bò suôi, tiến hành bảy lễ tiết:
lễ xuông đồng, lễ gieo mạ, lễ lúa lên đòng, lễ tảo
trùng, lễ mừng sân lúa, lễ hội mùa, lễ tiến cô"m
(hay lễ dâng gạo mới).
Đồng bào mong thu về thóc lúa đầy bồ, ăn
quanh nám chẳng hết và mọi người ao ước:
Hạt bằng đấu bảy - hạt bằng đấu ba - hạt băng
trứng gà - hạt bằng trứng vịt - hạt nào bé nhât -
bằng lọ bỉnh vôi - hạt nào uỡ đôi - bằng ưò gánh
nước...
Lúc hát làn điệu của trai gái đối đáp, bà then
mượn lòi người con trai:
Em ơi!
Thân em như lá chuối trước vườn
Lá chuối cắt rời tay liền héo

Thăn anh như lá dong phơi trên đèo văn xanh.
Có khi bà then đóng làm người con trai miền
xuôi lên Cao Bằng ngỏ lời với cô gái Tày, Nùng
bằng tiếng địa phương:
Cao Bằng đẩy quá, noọng ơi
Chầu ai dú mại, khỉn khơi bán mừa
(Cao Bằng đẹp lắm em ơi
Anh muốn ở rể chẳng rời nhà em).

120