Page 10 - Lễ Hội Hà Nội Tập 2

Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com

Dân ta gọi là tết cả. Tết Cả là tết của cư dân nông nghiệp. Xưa kia, khi qua một chu trình
sản xuất - tức là một vòng trồng cấy, thì ñây chính là thời ñiểm mở ñầu một vòng quay
mới của vũ trụ sau bốn mùa chu chuyển. Đó là lý do ñể người nông thôn, nông nghiệp
lấy ñó làm mốc cho hoạt ñộng sản xuất- nghỉ ngơi của mình, vì thế mới có lễ hội xuân -

thu nhị kỳ, ñiều ñó lý giải tại sao chỉ trong dịp Tết Cả, toàn thể cộng ñồng mới cầu chúc
nhau toàn diện: cầu “Phong ñăng hoà cốc” với nông dân; “Mở mang trăm nghề” với thợ
thủ công; “Đỗ ñạt hiển vinh” với nho sinh, giáo sĩ; “Một vốn bốn lời” với thương nhân... và

cứ ñà ấy “Bách niên giai lão” với người già; “Hay ăn chóng lớn” với trẻ nhỏ; “Hạnh phúc
vuông tròn” với lứa ñôi; “Có con” với người hiếm muộn; “Khoẻ mạnh” với người ñau yếu;
và với mọi người bình thường thì sức khoẻ và bình yên!

Cũng vào dịp này ñạo lý làm người ñược nhắc lại ñể in sâu trong mối quan hệ nhiều
chiều trọn vẹn giữa cháu con với ông bà, giữa trò và thầy, giữa bệnh nhân với thầy thuốc

giữa vợ chồng với anh em bạn bè thân quyến. Và như vậy, phong tục này cũng chính là
sự thể hiện một lối sống chu ñáo, một lối ứng xử văn minh và tràn ñầy lòng nhân ái.

Tết Cả ñược chọn vào ñúng thời khắc 2 năm cũ mới gặp nhau và ly biệt. Giao thừa
chính là ñiểm hội tụ và phân ly ấy. Đó là thời ñiểm thiêng liêng nhất của một năm, ñúng
vào lúc chuyển ñổi từ mùa ñông băng giá khô cằn - biểu tượng của huỷ diệt chết chóc

sang mùa xuân ấm áp ñâm chồi nẩy lộc - biểu tượng của sự sống tiến triển sinh sôi. Vì
thế, ñúng lúc giao thừa, người xưa có nhiều hành ñộng tượng trưng ñể ước vọng lời
chúc thành hiện thực: Đoàn trẻ nhỏ hát “súc sắc súc sẻ” chúc mừng mọi gia ñình; tục
“gọi gạo”; lệ “giữ lửa qua ñêm Giao thừa - giữ sự sống từ năm cũ sang năm mới”; lễ

“Trảm tự - chém chữ” ñể truyền võ công cho trai ñinh của các dòng họ trong làng; "bẻ
cành hái lộc - rước sự sống mới vào cho gia ñình"...

Tết là ñổi mới, nên trong những ngày tết người ta thường tiến hành những hành ñộng
mang tính biểu trưng, mở ñầu cho mọi việc trong năm mới tăng tiến, khá giả tốt ñẹp hơn
năm cũ. Bằng hành vi riêng lẻ hay nghi thức tập thể từng ngành, từng nghề, từng giới

cũng mở ñầu một hành ñộng sao cho chu ñáo và tốt ñẹp, hoàn chỉnh và ñồng bộ: Lễ
ñộng thổ (Khai canh) cho nhà nông (xưa trong thời phong kiến cũng có riêng một khoảnh
ñất trong kinh thành ñể dành cho nhà vua làm lễ “tịch ñiền”); Lễ khai bút (viết câu văn,

làm bài thơ ñầu tiên của thầy ñồ nho); Người làm rừng có lễ khai sơn (lễ mở cửa rừng).
Dân chài lưới có lễ cầu ngư - ñi kiếm mẻ cá ñầu tiên lấy may; Quan lại có lễ khai ấn.
Nghề thủ công có lễ khai nghiệp... Tất cả những lễ ñó gọi là lễ khai xuân, lễ mở ñầu hoạt
ñộng của từng ngành ñầu mùa xuân ñể cầu may mắn cho cả năm.

www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
10