Page 45 - Làng Khoa Bảng
P. 45
ai phát giác ra, nay gặp Phùng mới phát hiện được),
nên càng nổi tiếng về tmh cưomg trực.
Năm 1882, ông dâng sớ đàn hặc Thiếu bảo
Nguyễn Chánh về tội "ứng binh bâT biến" (cầm quân
ngồi yên không đi tiếp viện) khi giặc Pháp tiến công
thành Nam Định. Năm 1883, vì thấy Tôn Thất Thuyết
phế Dục Đức lập Hiệp Hòa, ông đứng lên phản đối,
và vì thế bị Tôn ThâT Thuyết đuổi về làng.
Năm 1884, Phan Đình Phùng được phục chức, rồi
được bổ làm Tham biện Sơn phòng Hà Tĩnh.
Lúc này triều đình H uế chia làm 2 phe chủ hoà
và chủ chiến, phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết cầm
đầu chuẩn bị lực lượng phản công, nhưng cuộc tấn
công quân Pháp vào tháng 7-1885 bị thâ't bại. Vua
Hàm Nghi xuất bôn đến Hương Khê, Phan Đình
Phùng và các sĩ phu yêu nước đến yết kiến và ông
được giao cho chức Thông đô"c quân vụ đại thần lãnh
đạo phong trào chông Pháp 4 tỉnh Thanh Hoá, Nghệ
An, Hà Tĩnh và Quảng Bình. Cuộc khởi nghĩa bắt đầu
từ cuôi năm 1885, nghĩa quân đã tự tạo được súng
trường kiểu 1874 của Pháp, trang bị được hơn 500
khẩu với số đạn dược đầy đủ, con số nghĩa quân lên
đến 1.000 người chia thành 15 quân thứ. Dựa vào địa
thế núi rừng hiểm trở để phòng thủ và chống giặc
càn quét và đánh thắng nhiều trận lớn ở Phủ Quỳ,
Cầu Giát (10-1890), đồn Quy Hợp - Hương Khê (3-
1891) thị xã Hà Tĩnh (8-1890) gây cho quân địch nhiều
tổn thâ”t, hoang mang lo sỢ.
Kể từ sau năm 1893 quân Pháp và tay sai Nam
44
