Page 212 - Làng Khoa Bảng

dựng bia đề tên các Tiến sĩ từ khoa Nhâm Tuất, năm
Đại Bảo thứ 3 triều Thái Tông trở đi, Thân Nhân Trung
được giao soạn bài văn bia cho khoa thi Tiến sĩ đầu
tiên năm Nhâm Tuất (1442). Đây được coi là tư tưởng
cốt lõi của nền giáo dục Việt Nam từ xưa đến nay:
"...Hiền tài là nguyên khí của quô"c gia, nguyên
khí thịnh thì thế nước mạnh mà hưng thịnh, nguyên
khí suy thì thế nước yếu mà thấp hèn... Bởi thế các
Đức Thánh đế minh vương chẳng ai không lây việc
bồi dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên
khí làm việc đầu tiên.

Kẻ sĩ có môì quan hệ thật là quan trọng đối với
sự phát triển của đất nước, vì thế cái ý tôn trọng thật
là vô cùng, nên đã ban ân sủng bằng khoa danh, lại
gia thêm bằng tước trật, ơn ban cho đã lớn, vẫn còn
cho là chưa đủ, lại cho đề tên ờ Tháp Nhạn, ban tự
hiệu ở bảng Long Hổ, mở tiệc vui triều đình mừng
được người tài, không cái gì không ở mức cao nhất...
Thế thì việc dựng tấm bia đã này lợi ích biết chừng
nào, kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà cố
gắng. Làm sáng tỏ những điều đã qua, mở rộng dạy
bảo cho hậu thế, một là để dài mãi tư chất danh tiết
cho kẻ sĩ, hai là củng cố sự bền vững của quốc gia".
Ất Mão năm thứ 26 (1495), vua lập Tao Đàn nhị
thập bát tú, tự xưng là Tao đàn Đô nguyên suý, cử
Thân N hân Trung và Đỗ Nhuận làm Phó Đô nguyên
súy. Vua soạn c ổ kim cung từ thi tập, tự làm tựa, rồi
giao cho Thân Nhân Trung và Ngô Luân phê bình.
Thân Nhân Trung đã góp công quan trọng, cùng 26

1