Page 63 - Kì Vĩ Núi Đèo

vùng Trị Thiên, thảng hoặc có những ngọn nhô cao như
đỉnh Voi Mẹp (1.701 m) ở Cam Lộ, đỉnh Động Ngải (1.774
m) ở nguồn Sông Bồ, hay đỉnh Núi Mang (1.708 m)...

Dãy Trường Sơn tuy không cao lắm, nhưng phía tây
khá thoải, phía đông dốc đứng, tạo nên tấm thành chắn gió
bão từ Biển Đông vào mùa mưa (các tháng 8, 9) trút nước
xuống tầm tã. Nước sông đột ngột dâng cao gây lũ nguồn ào
ạt đổ xuống làng xóm, đồng bãi.
Gió Lào khô khốc là một "đặc sản" của miền Bắc và
Trung Trung Bộ. Các nhà địa lí gọi đó là "gió phơn" hay
gió tây nam khô nóng. Gió hình thành từ vịnh Thái Lan,
di chuyển theo hướng tây nam - đông bắc qua Campuchia
và Lào. Khi tiếp cận dãy Trường Sơn thì gió tăng tốc, vượt
qua và tràn xuống vùng Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ.
Gió xuất hiện từ đầu tháng 4 đến giữa tháng 9, thường bắt
đầu thổi từ 8, 9 giờ sáng cho đến chiều tối, mạnh nhất từ
khoảng gần giữa trưa đến xế chiều. Gió khô và nóng, làm
cho khí hậu các vùng nói trên trở nên khắc nghiệt. Độ ẩm
có khi xuống 30% trong khi nhiệt độ lên tới 43°c. Với bầu
trời nắng chói chang, gió lại thổi đều đều như quạt lửa nên
cây cỏ héo khô, ao hồ cạn kiệt, con người và gia súc bị ngột
ngạt, rất dễ sinh hoả hoạn.

Gió Lào ám ảnh trong kí ức con người từng sinh ra hay
từng sống ở nơi đây:

Trong gió nóng những trưa hè ngột ngạt
Mẹ ru tôi hạt cát sạn hàm răng...