Page 82 - Bửu Ngôn Du Lịch 3 Miền

82
Ngôi Đình

Đình ử miền Bdc
Rất nên đi xem vài ngôi đình nổi tiếng ỏ miền Bắc. Đình miền Bắc
rất khác với đình ở Trung hay Nam. Những ngôi đình cổ ở đây có kiến
trúc rất đặc biệt, với bộ mái khổng lồ, những cây cột to lớn, gợi lên
một cảm giác trường cửu, vững chắc. Và nếu đi sâu vào các chạm
khắc là vào một thế giới dân gian rất thủ vị.
Đình có tử khi nào?
Đình là kiến trúc quan trọng nhất trong mỗi làng Việt Nam, và thật lạ
là chúng ta chẳng biết rõ nguồn gốc có từ khi nào. Những ngôi đình
xưa nhất còn lại, như đình Lỗ Hạnh, Tây Đằng, dựng hồi thế kỷ 16,
đời Mạc. Chắc chắn đình có từ lâu hơn nhiều, nhưng sử sách chẳng
ghi lại điều gì cụ thể. Hiện nay, khi quan
sát các ngôi đình xưa sẽ thấy dấu vết lớp
sàn gỗ. Bởi vậy, nhiều tác giả cho rằng
đình có thể đã có từ thời nguyên thuỷ
của làng xã, thời người Việt còn ở nhà
sàn. Khi đó, hình ảnh của
đình có lẽ cũng như cái
nhà rông ở các buôn làng
Tây Nguyên bây giờ.
Ngày nay, đa số các
đình có vách bao kín, có
cửa. Vào đình phải xin
phép người bảo vệ, và
không gian trong đình tối
lại, như kiểu chùa hay
đền. Một sự biến dạng
đáng tiếc, đã làm loãng
tính cách quan trọng nhất
của đình, tính cách ‘một
ngôi nhá chung’ của
làng. Cũng còn vài ngôi