Page 40 - 10 Vạn Câu Hỏi Vi Sao Vũ Trụ
P. 40
v ì SAO TRÁI ĐẤT CÓ HÌNH CẦU DẸT? 0 .
Bạn cho rằng Trái đất là một quả cầu tròn xoe phải
không? Không phải vậy. Nếu nhu bạn ngồi trên vệ tirủì
nhân tạo hoặc tàu vũ trụ nhìn xuống Trái đất, bạn sẽ thấy
Trái đất hình cầu dẹt ở hai cực Bắc, Nam, bán kính đường
xích đạo lớn hơn bán kính giữa hai cực 21.385 km.
Vậy tại sao Trái đất có hình câu dẹt?
Vì Trái đất tự quay quanh trục Bắc Nam, mọi bộ phận
của Trái đất đều quay theo đường vòng tròn. Nhưng có
chỗ (như ở gần hai cực) quay theo vòng tròn nhỏ, có chỗ
(như ở gần đường xích đạo) lại quay theo vòng tròn lớn.
Hiện tượng này giống như khi xe ô tô rẽ vào đường vòng,
hành khách trên xe cũng đều nghiêng người theo vòng
tròn cùng với xe ô tô. Kinh nghiệm cho chúng ta biết, khi
ô tô rẽ vòng, hành khách đều bị xô nghiêng theo lực ly
tâm. Hiện tượng này là do tác động của lực quán tính ly
tâm. Trong quá trình tự quay quanh trục Bắc Nam, mọi
bộ phận của Trái đất đều chịu tác động của lực ly tâm và
đều có xu hướng ly khai trục văng ra ngoài.
Kinh nghiệm và lý luận đều chứng minh rằng: lực ly
tâm tác động vào mọi bộ phận của Trái đất tỷ lệ thuận với
khoảng cách từ chỗ đó tới trục Trái đất, nghĩa là chỗ nào
trên vỏ Trái đất cách trục Bắc Nam càng xa thì chịu tác
động càng lớn của lực ly tâm. Bởi vậy vỏ Trái đất ở gần
đường xích đạo chịu lực ly tâm nhiều hơn vỏ Trái đất ở
gần hai cực. Do đó trong quá trình hình thành Trái đất,
do chịu tác động khác nhau
của lực ly tâm, "bụng" Trái
đất phình to ra còn hai cực
thì dẹt lại.