Page 193 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

“Người Trung kỳ hiển lành và có lễ độ trong lúc nói chuyện
hơn các dân tộc khác ở Đông phương và họ coi sự giận dữ là
một điểu ô nhục tuy họ rất tự cao. Các dân tộc Đông phương

coi người Âu châu như những quân phàm tục và tự nhiên kinh
sỢ ta đến nỗi khi thuyền ta ghé vào đất họ, họ trốn tránh cả. ở
Trung kỳ thì trái hẳn lại: Dân Trung kỳ tranh nhau đến gần ta,

hỏi ta hàng nghìn câu, mời ta ăn với họ; nói tóm lại, đối với ta,
họ dùng đủ mọi điểu lịch sự, nhã nhặn, thân mật...

Vì bản tính họ rộng rãi và phong tục dễ dàng nên họ ở với
nhau rất có hòa khí, cư xử với nhau ngay thực và chân thành

như anh em ruột cùng sống, cùng ở trong một nhà, tuy họ chưa
gặp nhau và biết nhau bao giờ. Và họ coi là một người đê hèn,
khi kẻ nào giữ lấy ăn một mình một thức gì dù bé nhỏ, vụn vặt ì

đến đâu mà không đem chia cho kẻ khác mỗi người một phần.
Họ có thảo tâm hay bố thí cho kẻ nghèo, chẳng bao giờ từ chói
làm phúc cho ăn mày vì họ coi như đã thiếu bổn phận nếu họ

không cho, và lẽ công bằng bắt buộc họ phải giúp đỡ.”

(Trích Tính tình người Trung kỳ)