Page 28 - Văn Khấn Cổ Truyền Của Người Việt

II. VÃN KHẮN TRONG TẾT NGUYÊN TIÊU

Tết Nguyên tiêu còn gọi là tết Thượng nguyên (rằm tháng
giêng). Trong đêm Nguyên tiêu có tập tục đôt đèn, chơi lồng đèn và
sau này là hội hoa đăng đêm Nguyên tiêu. Lồng đèn bên trong xưa
kia là đèn cầy, sau này có đèn điện. Đôt hết đèn cầy, người ta xem
nhựa sáp kết dính thành hình thù gì, nếu giông cây lúa thì năm tới
lúa sẽ được mùa, nếu giông hoa quả thì trái cây mùa tới sẽ tươi tôt,
nếu giống cây bông thì mùa sau cây bông sẽ sum suê.
Vào tết Nguyên tiêu, người nông dân thường chống một cây sào
cao to trước cửa nhà mình, trên treo một lồng đèn màu đỏ rất to. Đó
là biểu thị cát tinh cao chiếu (nghĩa là ngôi sao tôt lành soi sáng trên
cao). Nếu treo ba lồng đèn thì là tam tinh nhập hộ (sao tôt lành vào
nhà). Theo đó, ở những nơi công cộng nếu trên dưới treo vô sô’ lồng
đèn thì người ta gọi là mỏ hội sao, còn gọi là kim ngọc m ãn đường
(tức là vàng ngọc đầy nhà), hàm nghĩa giàu sang phú quí, tài lộc dồi
dào. Và mọi nhà thường chúc nhau: kim ngọc mãn đường và vận tinh
vô hạn (vận sao may m ắn vô hạn).
<
Lồng đèn có thể chia làm bốh loại: loại ngồi (tọa đăng), treo (quá
đăng), nước (thủy đăng) và đề đăng (đèn xách tay). Đèn ngồi thì đặt
dưới nước hoặc đặt ngồi trên một cái giá, đó là loại lồng đèn có kích
cỡ lớn. Đèn treo thì treo theo hành lang, trước cửa nhà hay dưới hoặc
giữa tàn cây; đó là loại lồng đèn được làm rất tinh xảo, có chiếc làm
bằng tơ lụa hay pha lê với tranh vẽ trên m ặt bằng những hình tròn
bằng tơ pha lê.
Khi lên đèn, đèn phát tia sáng khúc xạ, tạo ra chùm sáng từ
chùm lồng đèn biến thành một chuỗi ánh sáng dài, cho cảm giác hoa
lệ, cao quí và huyền bí. Có loại gọi là lồng đèn kim thích với những lỗ
nhỏ tạo hoa văn bằng những đầu kim to chích vào. Khi lên đèn, ánh
sáng lọt qua những lỗ nhỏ trông lung linh. Thủy đăng thì làm bằng
những chất liệu chống nước, làm nổi bật độ sáng và dáng vẻ thẩm mỹ
của đèn khi đèn đặt dưối nước. Đèn xách tay thường là đèn cho trẻ
em xách trên tay, xinh xắn như những ngôi sao lấm tấm trên nền
trời.

Tết Nguyên tiêu còn có tập tục ăn trôi chè nưốc, xuất phát từ ý
nghĩa sum họp và sự tô’t lành sinh lợi, đặc biệt là không thế thiếu

29