Page 9 - Tư Duy Eninstein
P. 9
nếu mô hình này không lặp lại trong cuộc đời những người lỗi lạc khác. Những người sẵn sàng phá bỏ
nguyên tắc sẽ giải quyết được các vấn đề bất khả thi. Họ thường là những người mới đặt chân vào một
lĩnh vực và không chịu tác động của vô số những tiền lệ trước đó.
Không phải vị giáo sư già thông thái Einstein mà chính chàng thanh niên Einstein vừa tốt nghiệp đại
học là người tìm ra lời giải cho những bí ẩn của không gian và thời gian. Ông làm việc tại phòng sáng
chế Thụy Sỹ với nhiệm vụ xem xét các cải tiến về máy vắt nước dùng trong giặt là. Ông nghiên cứu
vật lý khi rảnh rỗi. Và ông đã phá bỏ các nguyên tắc.
Vấn đề Einstein giải quyết với phương trình E = mc2 thật ra không phải là điều mới mẻ. Một thế hệ
các nhà khoa học đã nỗ lực trả lời câu hỏi tại sao ánh sáng dường như luôn chuyển động với cùng một
tốc độ trong mối tương quan với người quan sát. Bất kể bạn đang chuyển động cùng hướng hay ngược
chiều với tia sáng thì tốc độ của tia sáng vẫn không thay đổi. Đó là một trong những vấn đề quan trọng
nhưng gây nản lòng nhất trong giới khoa học. Nhiều tên tuổi lỗi lạc đã gần như tìm ra được giải pháp,
nhưng tất cả đều thất bại chỉ vì một nguyên tắc.
Hàng trăm năm trước, Isaac Newton đã tuyên bố thời gian là tuyệt đối. Thời gian không đi nhanh hơn
hay chậm hơn. Nó là hằng số của vũ trụ. Lý lẽ của Newton có lý nên ý kiến đó dần ăn sâu bám rễ vào
tâm trí của tất cả các nhà khoa học sau Newton, thậm chí trở thành nền móng của mọi kiến thức khoa
học. Các nhà khoa học thậm chí không tưởng tượng ra việc phá bỏ nguyên tắc “thời gian tuyệt đối”
nên họ không thể giải quyết được vấn đề.
Einstein không gặp rắc rối gì khi phá bỏ nguyên tắc “thời gian tuyệt đối” của Newton. Ông chỉ đơn
giản tưởng tượng rằng với vật này, thời gian có thể đi nhanh hơn so với vật khác. Điều đó làm thay đổi
hoàn toàn vấn đề. Một vài dòng tính toán (xem Phụ lục B) đã khởi đầu con đường cách mạng hóa thế
giới của Einstein. Nhờ phá bỏ một nguyên tắc, Einstein đã tìm ra lời giải cho vấn đề hóc búa nhất của
khoa học.
Nếu phá bỏ nguyên tắc là bí mật của thiên tài Einstein thì chúng ta có thể phán đoán khả năng giải
quyết vấn đề của ông sẽ giảm sút khi ông không phá bỏ nguyên tắc nữa – điều này đã xảy ra. Khi các
nhà vật lý học lấy công trình của Einstein làm nền tảng, họ đã tạo ra một lý thuyết mới. Trọng tâm của
lý thuyết này là khái niệm về tính không chắc chắn, theo đó, ta không thể đoán được một số kết quả.
Einstein nhận thấy tính không chắc chắn gây ra phiền toái. Lý trí mách bảo ông rằng vũ trụ có thể dự
đoán được. Ông ghét những điều không chắc chắn. Ông không thể tin rằng Chúa Trời sẽ chơi trò xúc
xắc với vũ trụ. Ông dừng các khám phá của mình lại và đứng vào đội ngũ những người thông minh bị
rối bời trước những tri thức thông thường.
CÁC VẤN ĐỀ BẤT KHẢ THI: GIÀNH CHIẾN THẮNG KHI CHƠI CỜ CA-RÔ
Các vấn đề bất khả thi cũng giống như giành chiến thắng khi chơi cờ ca-rô. Dường như giành chiến