Page 125 - Thế Giới Hoá Học Kỳ Thú

tách ra trước. Khi nhiệt độ tăng cao, oxit cacbon ở nhiệt độ sôi cao lại
tiếp tục khí hoá, làm nguội. Như vậy, có thể tách ra được các chất ở
nhiệt độ sôi khác nhau. Quá trình như vậy hoá học gọi là quá trìnli lọc,
những thành phần được lọc ra gọi là chất chiết xuất. Xăng và dầu chính
là chất chiết xuất được lọc ra từ dầu mỏ.
Quá trmh lọc được tiến hành trong một chiếc tháp lọc cao. Klii nâng
nhiệt độ chưng lọc lên, oxit cacbon trong dcầu mỏ có từ 8 đến 10 nguyên tử
cacbon sẽ được tách ra. Đây chính là chất chiết xuất xăng có lượng ivliu cầu
rất lón. Klai nâng nhiệt độ chưng lọc lên cacì nữa, chất chiết xuất có được
chúah là chât chiết xuât dầu mazut. Sô nguyên tử cacbon có trong dầu mỏ
thông thường từ 10 đến 16 nguyên tử. Nói chung, hiệu suất và công suâ't
động cơ đốt trong sử dụng xăng cao hon so vói sử dụng dầu mazut.
Chất lượng của xăng có locỊi tốt có loại không tốt, đánh giá chất lượng
của xăng dầu, ngưòi ta thường dùng đến chỉ số Octan. Klii xăng bị đốt
cháy trong xilanli thường có tiếng nổ, như vậy nó sẽ làm giảm hiệu suất sử
dụng của xăng. Theo nghiên cứu, chỉ số Octan càng cao, khả năng chống
nổ càng tốt. Trưóc đây, ngưòi ta thường thêm vào trong xăng chất chì để
làm chât chống nổ, nâng cao chỉ sô Octan trong xăng. Nhưng, chì là loại
kim loại độc. Hiện nay, khi mà số lượng các phưong tiện cơ giới ngày càng
nhiều, họp chất có chứa hàm lượng chì ở trong khí thải các loại động cơ
thải ra đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Các quốc gia đã kêu gọi
sử dụng xăng không pha chì để bảo vệ môi trường. Có nước còn tìm tòi
nghiên cứu ra các loại xe sử dụng xăng không pha chì.
So với xăng, tính năng chống nổ của dầu mazut tương đối tốt, không
dễ xảy ra cháy nổ. Hơn nữa, hiệu suất sử dụng cũng cao. Giống nliư
xăng, dầu mazut cũng được chia ra làm nhiều phẩm cấp. Thông thườiag,
ngưm ta chia dcầu mazut ra làm dầu mazut hàng không và dầu mazut
thông thường. Dầu mazut hàng không chủ yếu dùng làm nhiên liệu cho
động cơ máy bay phản lực, còn dcầu mazut thông thường dùng làm nhiên
liệu cho các loại máy kéo và làm chất tẩy rửa công nghiệp.
Cho dù là trong cuộc sống hàng ngày, sản xuất công nông ngliiệp hay
trong lĩnla vực quốc phòng, xăng và dầu mazut đều đóng một vai trò vô
cùng quan trọng. Vì thế, nó là một loại vật tư chiến lưọc cần tlứết phải có.
Nưóc ta có nguồn tài nguyên dầu mỏ phong phú. Cùng vói sự phát triển
của công nghệ lọc dầu, các sản phẩm xăng và dầu mazut tinh luyện ra sẽ có
chất lư ợ n g ngcày Ccàng cao, đẩy nhanli tốc độ phát triển kinh tế nưóc ta.

- 125 -