Page 37 - Ô Tô Có Gì Hay

Khuếch đại

Có phải bạn đang nghĩ rằng có thể dùng các cơ cấu máy để khuếch đại lực
mà chẳng mất gì, đúng không? Nhưng thật ra là có đấy: lực được khuếch
đại di chuyển được quãng đường ngắn hơn so với lực ban đầu. Hãy hình
dung bộ kích nâng ô tô của bố bạn: ông nhấn vào tay cầm nhiều lần
nhưng mỗi lần chiếc xe chỉ chuyển động một chút xíu.
Bạn được lợi về lực bao nhiêu thì sẽ thiệt về
quãng đường bấy nhiêu. ti r à n g

Bạn sẽ làm gì nếu động cơ ô tô không
sinh ra nhiều mô men xoắn, trong khi
bạn cần rất nhiều mô men xoắn để kéo
những tải trọng lớn hay cho xe leo
đồi? Đơn giản thôi; tăng mô men xoắn
bằng cách thay đổi bánh răng. Cho
Trong ô tô có hê thống lái một bánh răng nhỏ ăn khớp với
truyen động kiểu bánh răn g - một bánh răng lớn, thế là bạn đă
thanh răng: một cặp bánh rang tăng được lực quay (tức mô men
và thanh răng ở chần trục
vô lăng sẽ biễrì đổi xoắn). Bạn có thể tìm hiểu thêm
chuyển động quay thành Bánh răng nhó về bánh răng ở trang sau.
chuyển động thẳiíg để
xoay hướng bánh xe.
VÔ LẢNG

Nếu bạn nắm vành ngoài của vô lăng và xoay, trục vô lăng sẽ
quay với mô men xoắn lớn, làm tăng mạnh lực từ cánh tay bạn.
Đây chính là vai trò của vô lăng. Nó tăng cường lực từ tay người
lái để tạo ra lực đủ lớn làm xoay các bánh xe. Hiện nay,
hầu hết ô tô còn giúp cho việc xoay dễ dàng hơn
bằng cách tăng lực lái bằng một ít năng lượng lấy
từ động cơ (hệ thống trỢ lực lái).

P h a n h th ủ y lụrc

Lục đirợc Khi đạp phanh, bạn phải truyền lực nhanh từ
khuếch đại
q uanh trục ^ bàn chân tới bốn bánh xe cùng một lúc. Bạn
vô lăng ^ cũng cần tăng cường lực lên nhiều lần khi
cần phanh gấp. Hãy hình dung toàn bộ
cụm đòn bẩy phức tạp cần có để truyền
lực từ chân phanh tới các bánh sau. Có
một cách tốt hơn trong tình huống này
là sử dụng cơ cấu thủy lực: truyền lực
qua những ống chứa chất lỏng. Khi
nhấn phanh, bạn sẽ đẩy chất lỏng qua
một xi lanh xuống một ống hẹp tới
phanh. Chất lỏng ép mạnh má phanh vào
đĩa phanh, tạo ma sát để dừng bánh xe lại. Pít
tông ở đĩa phanh to hơn hẳn pít tông ở chân
phanh, do vậy nó tăng lực của bạn lên rất nhiều, như
ví dụ dưới đây.

Một cơ cấu máy thủy lực có
thể tăng cường lực yếu do
trọng lượng của một con chuột
gây ra để nâng một con voi. Ô
tô cũng dùng mẹo đó để tăng
cường lực của chân phanh.