Page 122 - Những Danh Tướng Trong Lịch Sử Việt Nam
P. 122
124 Tú sách 'Việt Nam - đắt nướt; can nguùi'
ninh trật tự. Một số quan đại thần, tưóng lĩnh cao cấp của
triều đình Lê - Trịn h hẹp dạ, vốn ghen tài thấy thế lại gièm
pha vói chúa Trịn h rằng ông mưu phản. Chúa Trịn h Doanh
tin lời xiểm nịnh, muốn chặt vây cánh của vua Lê đã ép Phạm
Đ ình Trọng uống thuốc độc chết vào đêm Tết năm Giáp
Tuất (1754). Khi sứ giả của Phủ Chúa đem rượu độc vào ban
cho ông được chết toàn thây, một bộ tướng cầu xin ông vào
Nam theo Chúa Nguyễn, nhưng ông không nghe lời, cho
mòi Đốc đồng Nguyễn Danh Lâm đến căn dặn mọi việc để
giữ yên xứ Nghệ, rồi lặng lẽ mặc triều phục hướng về Bắc vái
vọng vua Lê, đoạn uống cạn chén rượu độc Chúa ban. Năm
ấy, Phạm Đ ình Trọng mói 41 tuổi, tài năng đang ỏ độ chín.
Trong Văn tế ông, Tiến sĩ Nguyễn Danh Lâm thảng thốt
khóc than: 'Tướng công hà cớ gì mà phải chết!? - Ngài là bậc
quốc gia dựa cậy. N hư cột trụ, như đá tảng giữa dòng nước
xiết, triều đình tưởng trông. Ngài là một văn chương đạo
đức, được dân chúng thực sự ngưỡng vọng. Ngài như cam lồ,
mưa lành, phương trấn thảy đều chờ mong..." và đánh giá:
"Chưa bốn mươi, chức Thượng thư, vói người là sớm, với
Ngài là còn chậm! Đội mũ nhà nho làm Tướng, với người thì
lạ, vói Ngài đúng sở trường..."
Có thể nói, sự kết thúc cuộc đời bi thảm của cả hai nhân
vật Thượng thư Phạm Đ ình Trọng và Quận H e Nguyễn Hữu
Cầu (người làng Lôi Động, huyện Thanh H à, tỉnh Hải
Dương) là sự kiện tiêu cực điển hình của xã hội Đại V iệt giữa
thế kỷ 18, khi chế độ phong kiến đi xuống.
Tròn một trăm năm trước, năm 1912, khi soạn bộ "Nam
Hải dị nhân liệt truyện" (Truyện những người kỳ lạ ở đất
Nam H ải), Phan Kế Bính lựa chọn tất cà 50 nhân vật, sắp xếp
theo trật tự 8 bậc. Phạm Đ ình Trọng được Phan Kế Bính xếp
vào hàng "Các bậc danh thần", tức bậc thứ 2, chỉ sau "Các
