Page 29 - Lễ Hội Hà Nội Tập 2

Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com

Bản thân những người ñóng vai quân cờ, hai bên nam - nữ ñã hàm chứa ý nghĩa âm
dương. Khi ñánh cờ, các quân cờ di chuyển trên bàn là biểu hiện sự chuyển hóa âm
dương ngũ hành. Nước cờ càng hay, thế cờ càng biến hóa, cũng có nghĩa là âm dương
ngũ hành chuyển ñộng thuận chiều, thông tỏ. Tiếng trống thúc quân ròn rã cộng hưởng

với tiếng hò reo khích lệ và lời trầm trồ khen ngợi, mách nước của người xem ở quanh
hồ làm nền cho cuộc ñấu. Tất cả những âm thanh sôi ñộng và không khí rạo rực ñó, tựa
như vũ trụ vận hành ở quanh, hỗ trợ cho thế cuộc ñang diễn ra sôi nổi. Cuộc cờ như một

thông ñiệp, người bình dân gửi tới các ñấng linh thiêng ước nguyện muốn cho trời ñất
vận hành thận lợi, thế cuộc hanh thông thịnh ñạt, ñời sống yên vui phát triển.

Các kỳ thủ vào cuộc ñấu, ai cũng trổ hết tài năng, cố gắng ñoạt giải, nhưng không phải
ñể ăn thua. Điều quan trọng là làm sao có ñược những nước cờ hay, sáng tạo ñộc ñáo
chuyển ñổi cả cục diện. Có như vậy mới thể hiện ñược ước nguyện của mọi người,

mong muốn trời ñất vận hành hanh thông. Bản thân các kỳ thủ, ñã khảo qua cờ bàn, vào
ñến sàn ñấu là ñã ñược may mắn cả năm, còn như có ñược nước cờ ñộc thì càng ñược
nhiều phúc lộc.

Cuộc cờ càng trở nên linh thiêng hơn vì còn có cả ñức Thánh cùng xem. Bên hồ nước
có nhà Giá ngự, có trò thì rước kiệu Thánh ra ñể Ngài cùng xem, ñặng thấy rõ ước

nguyện của dân mà làm theo. Nghi thức này rất hiếm ở lễ hội nơi khác, cho thấy mối
quan hệ gần gũi giữa thần linh với con người - một biểu hiện văn hóa tín ngưỡng cổ của
người Việt và là nét ñặc sắc ở lễ hội chùa Trăm Gian.

Hội tụ văn hóa Phật giáo và văn hóa tín ngưỡng bản ñịa, chùa Trăm Gian còn bảo tồn
ñược những di sản văn hóa truyền thống cả vật thể và phi vật thể. Ngôi chùa bề thế, có

tới trăm gian, với gần 200 pho tượng theo Thiền phái Đại Thừa và theo tín ngưỡng bản
ñịa, những mảng nghệ thuật tạo hình bằng ñá, bằng gỗ, bằng ñất nung… có niên ñại trải
dài từ Trần, Lê, Mạc, Tây Sơn ñến Nguyễn. Hình thức sinh hoạt văn hóa cộng ñồng làng
xã - tiêu biểu là lệ ñánh cờ người - ở ñây là hết sức hiếm quý. Rất tiếc là những năm gần

ñây, khi tổ chức lễ hội, ñịa phương ñã không chú ý ñến nghi thức văn hóa này. Đấy
không chỉ là những cuộc cờ tỷ thí cao thấp, mà còn bao nhiêu ý nghĩa, bản sắc dân tộc.
Mong sao tới ñây, xã Tiên Phương và ngành văn hóa phục hồi ñược truyền thống rất

ñặc sắc, rất bản ñịa ấy.

www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
29