Page 15 - Kỳ Quan Thế Giới Thức Vật

Khi quan sát cây dưong xỉ mục ở vùng núi, có lúc chúng ta sẽ thấy ở
mặt sau của lá dưong xỉ thường có rất nhiều hạt màu nâu xám nổi lên.
Nếu dùng tay kéo, chúng sẽ bị rụng, đây là nang bao tử (túi bao tử) của
loài thực vật họ dương xỉ. Bên trong chúng có rất nhiều bcào tử. Khi
chúng phát tán ra, roi xuống đất, khi nhiệt độ, độ ẩm đạt mức thích họp
chúng sẽ sinh trưởng thcành những cày dương xỉ mới. Do vậy, bào tử là
một tế bào sinh sản có thể sinh trưởng ra thế hệ sau của họ dương xỉ.
Chúng được sản sinh trực tiếp từ các tế nào trước kia của dương xỉ. Loại
tế bào này cũng thường được xuất hiện ở các loại tảo, nấm hay rêu. Vì
những loài thực vật này không giống như loài thực vật hcỊt kim, thực vật
hạt kim như vậy sẽ có thể sinh sản thành hạt. Cho nên, các nhtà thực vật
học gọi các loài thực vật ncày là thực vật bao tử.

Tại sao có những thực vật gọi là “hóa thạch sống”?

Hoá thạch là di chỉ của nhữrig sinh vật bị vùi sâu dưói lòng đất từ
mấy nghìn năm về trước, trải qua quá trìnlì vật lí và hoá học địa chất
phức tcạp mà hình thành nên. Do vậy các vật hoá thạch không phải là vật
sống. Vậy tại sao có nliững loài thực vật được gọi là "hoá thạch sống"?
Thực ra đây chỉ là một cách nói ví von hình tượng mà thôi. Nó cũng
giống như gọi những người làm việc tốt là 'Thiên lôi sống" vậy.
300 triệu năm trước, loài thực vật hạt kim đã xuất hiện, đến thời
điểm 200 triệu năm trước loài thực vật hạt kim phát triển rất phồn thịnh
trên trái đất. Nhưng vào thời kì khoảng 300.000 năm trước, trên trái đất
xuất hiện mcấy đợt thời tiết cực kì băng giá mà khoa học gọi là thời kì
băng hcà, nhiệt độ hcỊ thấp rất nhiều. Trong môi trường sống khắc nghiệt
này, họ hàng thực vật hcỊt kim có nhiều loài đã không thể thích ứng với
sự biến đổi của khí hậu dẫn đến tuyệt chủng. Có những loài do sự
chuyển động của trái đất mà bị chôn vùi vào trong lòng đất và biến
thcành hoá thạch. Sông núi ở nước ta phcần lớn đều có địa hình chạy từ
Tây sang Đông đã ngăn trở hoạt động của băng hà. Chính vì thế mà
chúng ta có thể bảo tồn rất nhiều loài thực vật hạt kim, trong khi các loài
thực vật hạt kim sinh trưcVng ở những vùng đất khác đều bị diệt vong, rồi
hoá thạch. Thê nên chúng ta gọi những locài thực vật hạt kim may mắn

- 15 -