Page 153 - Huế Trong Tôi

Văn Trường, Le Nhaqué (Người rửìà quê) của Nguyễn

Khánh Toàn là những tờ báo tiếng Pháp có xu hướng tiến
bộ, chống thực dân Pháp lúc bây giờ. Bị thực dân Pháp
nghi ngờ không cho phép dạy học ở Sài Gòn nữa, ông lại
ra Hà Nội dạy học tư, rồi cùng một số trí thức tiến bộ
(Phan Thanh, Đặng Thai Mai...) lập Trường tư thục Thăng
Long (1935) được dư luận đánh giá cao về châl lượng giáo
dục, về tổ chức nhà trường, về tinh thần đào tạo, nhằm
mục đích mở mang trí tuệ cho đổng bào theo gương Đông
Kmh nghĩa thục hồi đầu thế kỷ.
Thật vô cùng cảm động khi thấy nhà trí thức Hoàng
Minh Giám - thuộc thế hệ trước cách mạng, chân thành tự
đánh giá mìiứì, mà cũng là đánh giá chung cả tầng lóp
mmh: "Anh em chúng tôi là những người mà trong thập

kỷ XX, hoặc đang đi học tại các trường học của Pháp, hoặc
đã là công chức trong bộ máy cai trị của chúng (ngành
hành chính, ngành giáo dục, ngành chuyên môn khác...).
Một đặc điểm là chúng tôi đều ít nhiều có tũih thần yêu
nước, nói nôm na là "ghét Tây" và khinh bỉ những kẻ
"nịnh Tây", nhưng chưa tìm thây con đường "đánh Tây"
và "thắng Tây". "Tây" là bọn thực dân Pháp, chứ không
phải là những người Pháp tiến bộ, nói chung là nhân dân
Pháp, bạn của nhân dân ta".
Chừứì vì có lòng chân thành yêu nước mà từ cái thuở

còn là dân một đất nước mất chủ quyền, Hoàng Mmh
Giám - cũng như bạn bè của mình - bâ't châ'p bọn mật
thám ráo riết dò la, truy lùng, cấm đoán, vẫn tìm đọc "râ't
say sưa" những tác phẩm và bài báo gọi là "phi pháp" của

151