Page 41 - Hồ Chí Minh Tiểu Sử

lao động kiếm sông, thâm nhập đời sông thực tế
của những người lao động nhiều nước trên thế
giới, Nguyễn Ái Quôh thấy rõ cảnh bất công,
tàn bạo của xã hội tư bản, anh vô cùng xúc
động trước đòi sông khổ cực của giai cấp công
nhân và nhân dân lao động các nước. Đến một
sô" nước thuộc địa châu Phi, Người thây rõ ở
đâu người dân m ất nước cũng khô cực như
nhau. Bước đầu anh rú t ra kết luận quan trọng
là: ở đâu chủ nghĩa tư bản cũng tàn ác và vô
nhân đạo, ở đâu nhân dân lao động cũng bị áp
bức, bóc lột râ"t dã man; các dân tộc thuộc địa
đều có một kẻ thù chung là bọn đế quôh thực
dân. Anh nhận rõ giai câ’p công nhân và nhân
dân lao động các nước đều là bạn, chủ nghĩa đê
quốc ở đâu cũng là kẻ thù. Sau này anh đã khái
quát thành một chân lý: "Dù màu da có khác
nhau, trên đòi này chỉ có hai giông người: giông
người bóc lột và giông người bị bóc lột. Mà cũng
chỉ có một mốì tình hữu ái là th ật mà thôi; tình
hữu ái vô sản'".
Cũng từ thực tế lao động, học tập, thâm
nhập đời sống những người lao động, phân tích

1. Hồ Chí Minh; Toàn tập, Sđd, 1.1, tr.266.

41