Page 353 - Bửu Ngôn Du Lịch 3 Miền Tập 2 Trung

340 • HUẾ (054)

anh hùng từng lãnh đạo nước Chiêm chống quân Nguyên
Mông, không hiểu sao lại dễ dàng dâng vùng đất yết hầu
này cho Việt Nam, mở thông con đường Nam Tiến. Vua Trần
đổi tên hai châu Ô Lí thành Thuận Châu và Hóa Châu. Hai
chữ Thuận Hóa có từ đây, cũng như chữ Huế sau này từ chữ
Hóa đọc trại nên.
Chế Mân chết, để cứu cô công chúa khỏi bị hỏa thiêu theo
tục lệ Bà La Môn, triều đình Trần mượn tiếng đi thăm lén
đem được Huyền Trân về nước. Nhưng sô" phận hai châu
Thuận Hóa long đong hơn nhiều, một thời gian dài là đất ô
châu ác địa, người Chiêm quấy phá liên miên. Phải đến thế
kỷ 15, lưu dân Việt mới yên ổn vào khai phá.
Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân.
Tương truyền đó là lời của Trạng Trình Nguyễn Bĩnh Kh­
iêm chỉ cho Nguyễn Hoàng một vùng đất mới để xưng hùng,
xưng bá. Năm 1558, Nguyễn Hoàng vào trấn đất Thuận
Hóa, và số phận của Huế sẽ gắn liền với họ Nguyễn trong
gần 400 năm. Huế, lúc này có tên Phú Xuân, là kinh đô của
Đàng Trong, dần dà thành hình một nền văn hóa đầy bản
sắc. Năm 1774, họ Trịnh đại thắng, chiếm Phú Xuân trong
11 năm. Sau đó Phú Xuân lại vào tay Tây Sơn trong 15 năm.
Nguyễn đi rồi Nguyễn lại về
Năm 1801, Nguyễn Ánh giành lại Phú Xuân, chọn Huê
làm kinh đô cả nước. Thành quách, cung điện nhanh chóng
được xây dựng. Tuy là kinh đô, nhưng vì nằm trên những
cánh đồng nhỏ hẹp, nghèo nàn, Huế không hề là một trung
tâm thương mại. Huê có thể gọi là một thành phô vàn hóa,
nhỏ nhưng nhiều bản sắc.
Kỉnh đô thất thủ
Năm 1885, quân Pháp đã chiếm Nam Kỳ, Bắc Kỳ, đánh
tan lực lượng bảo vệ cửa khẩu Thuận An. Tiến vào Huế, Pháp
chiếm đóng đồn Mang Cá và lập tòa Khâm Sứ ở bờ nam sông