Page 14 - 10 Vạn Câu Hỏi Vi Sao Vũ Trụ
P. 14
nào khác có cùng kích thước hay các đặc điểm tương tự.
Nếu thiên thể chỉ đạt hai điều kiện đầu, nó được xếp
vào "hành tinh lùn". Nếu thiên thể chỉ thỏa mãn một tiêu
chí, nó được định nghĩa là "thiên thể nhỏ của hệ Mặt Trời"
(SSSB).
Sao Diêm Vương được bao quanh bởi vài thiên thể
không phải vệ tinh khác, vì thế nó không thỏa mãn điều
kiện thứ ba. Thêm nữa, có bốn hành tinh lùn khác được
biết đến là: Ceres, Eris, Haumea và Makemake (cho dù chỉ
có sao Diêm Vương và Ceres được quan sát đủ chi tiết để
xác nhận việc nó là hành tinh lùn).
Khi sao Diêm Vương được khám phá ra năm 1930,
nó được mong đợi là sẽ to hơn sao Thủy. Điều đó đã
thay đổi vào năm 1978, khi các nhà thiên văn tìm ra
mặt trăng Charon của nó, giúp đo được chính xác khối
lượng sao Diêm Vương, thu lại khoảng bằng 1/20 khối
lượng sao Thủy.
Điều này, cùng với các ý kiến kỳ quặc khác về sao Diêm
Vương đã khiến các nhà thiên văn nói về chuyện hạ cấp
sao Diêm Vương. Trong những năm 2000, các nhà thiên
văn bắt đầu khám phá ra những thiên thể khác trong vành
đai Kuiper và xa hơn nữa, chúng còn to hơn cả sao Diêm
Vương - như trường hợp của Eris, và có chung những đặc
tính quỹ đạo với nó.
Vào năm 2006, trong Hội nghị lAU, các nhà thiên văn
kiến nghị đưa Charon, Eris và Ceres vào danh sách các
hành tinh. Điều này không đi đến đâu, và sau vài lần
tranh cãi nảy lửa, lAU đưa ra định nghĩa về hành tinh
và sao Diêm Vương bị tuyên bố là hành tinh lùn. Các nhà
thiên văn học ước tính có trên 200 thiên thể trong hệ Mặt
trời đạt được tiêu chí của hành tinh lùn. Cho tới nay, đã
có 40 thiên thể như thế được biết đến.