‘Dạo bước với thời gian’: Tự sự về bốn mùa qua cảnh sắc Việt Nam

Đối với trẻ nhỏ, “thời gian” vốn là một khái niệm vô hình. Thực tế, trong những năm đầu đời, trẻ em không thực sự biết “thời gian” là gì. Mãi cho đến những năm cuối cấp 1 và đầu cấp 2, các em mới bắt đầu học về thời gian qua những ý niệm như giờ giấc, ngày đêm, mùa, năm,… Giải thích khái niệm “thời gian” cho trẻ nhỏ không phải là chuyện dễ dàng.

Thế nhưng, kết hợp giữa loạt tranh vẽ sắc màu tái hiện khung cảnh thị thành và làng quê Việt Nam qua bốn mùa, cùng lời thơ dung dị mà thâm trầm, sâu sắc, Dạo bước với Thời Gian đã nhẹ nhàng, tinh tế truyền tải sự chuyển dịch ấy của thiên nhiên đất trời, và của cả tâm hồn con người, qua từng trang sách.

Dẫn dắt câu chuyện là các bạn cún La, Xoài, Xám, Trắng dạo chơi qua những gian phòng, những mái nhà, những vườn cây, qua Văn Miếu… Trên hành trình đó, bốn mùa xuân – hạ – thu – đông hiện lên với đầy đủ hương sắc của đào, mai, cúc, trúc, thủy tiên, bằng lăng,… Thiên nhiên chiếm phần lớn dung lượng hình ảnh và câu từ của cuốn sách, mà trong đó dường như cỏ, cây, hoa, lá chính là người kể chuyện chính.

Sách Dạo bước với Thời Gian. Ảnh: T.A.

Mỗi trang sách có thể đọc riêng lẻ, mang lại cảm giác như câu đối viết trên bức họa. Còn khi đứng cùng, lời thơ trở thành sợi chỉ khâu những trang sách vào nhau, mà lần theo đó, người đọc được ngắm nhìn và cảm nhận thời gian chậm rãi trôi theo bốn mùa tuần tự xoay vòng.

Những biểu hiện chuyển mình thiên nhiên đất trời: cây cối thay lá, trổ hoa, nắng ấm rọi, gió heo thổi, trăng thu lên… được chăm chút trên từng chi tiết hình ảnh lẫn câu từ. Cuốn sách như một lời nhắc nhở đến những người lớn vội vã thường bị cuộc sống hối hả cuốn đi: hãy chậm lại một chút để quan sát những biến hóa diệu kỳ của vạn vật xung quanh.

Câu chuyện “nảy mầm” từ những bức tranh

Đi ngược lại quy trình sáng tạo ra một cuốn sách tranh thông thường là tác giả viết nên câu chuyện rồi mới làm việc với họa sĩ minh họa, Dạo bước với Thời Gian nảy mầm từ hạt giống ban đầu là những bức tranh.

Chia sẻ với Tri thức – ZNews, họa sĩ Maru bộc bạch rằng mười hai bức tranh đầu tiên ra đời vì nhiều lý do khác nhau: phục vụ công việc, sở thích cá nhân, hoặc để ghi chép… “Tôi nhìn ngắm thế giới thế nào thì vẽ lại tranh như thế”, chị nói. Có tranh đến từ việc nhìn ngắm Văn Miếu khi đưa hai bạn chó đi dạo mỗi ngày, có tranh đến từ chuyến đi Hội An và Huế, có tranh… được đặt vẽ.

Họa sĩ Maru trong lúc làm việc. Ảnh: Slowbooks.

Mười hai bức tranh riêng lẻ khởi đầu không cùng một chủ đích. Cuối năm âm lịch 2023, chị dọn dẹp bộ nhớ thì nhận ra các bức tranh xoay quanh bốn mùa, bèn ngẫu nhiên sắp xếp thành trình tự Xuân Hạ Thu Đông rồi chia sẻ lên mạng xã hội. Nhờ vậy mà tác giả Hũ (Quỳnh Hương) đã bắt gặp các bức vẽ ấy.

Không còn nhớ chính xác cảm xúc khi lần đầu thấy bộ sưu tập của Maru, nhưng “con mắt tôi dường như có cơ chế nghĩ ra câu chuyện”, tác giả Hũ nói.

“Nhìn 12 bức tranh của chị Maru, tôi nghĩ bản chất sự vận động của thiên nhiên đã có câu chuyện của nó. Khoảnh khắc đề nghị với chị Vy (tên thật của họa sĩ Maru – PV) rằng ‘tụi mình sẽ kể chuyện cho những bức tranh này’, tôi cũng không biết là kể chuyện gì. Tôi chỉ ngỏ lời rồi hẹn Vy… ‘mai em nghĩ'”.

Đêm hôm đó, cũng là đêm giao thừa, Hũ nghĩ không ngừng về một câu chuyện. Toàn bộ bài thơ được viết xong trong một đêm. Đến sáng hôm sau, Hũ và Maru thống nhất sẽ sáng tác một câu chuyện dựa trên tứ này. Từ đó mà nhân vật Thời Gian, nhân vật Cún,… tiếp nối ra đời. Mười hai bức tranh ban đầu đã tăng gấp ba lần về số lượng để trở thành câu chuyện trên tay độc giả.

Trích sách Dạo bước với Thời Gian. Ảnh: Slowbooks.

Đúng với định hướng làm sách tranh “đề cao tính bản địa và cảm xúc nơi chốn”, các tác giả và họa sĩ khi làm việc với Slowbooks đều ý thức rõ việc kết nối trẻ nhỏ với văn hóa bản địa và nơi chốn sinh ra cực kỳ quan trọng. Mối quan tâm này không chỉ ở việc nói về nó, mà chính trong việc thực hành sáng tác.

“Tôi yêu văn hóa Việt Nam, bị hấp dẫn bởi văn hóa Việt Nam và thích vẽ về văn hóa Việt Nam”, Maru chia sẻ. Tuy nhiên, “làm sách có yếu tố văn hóa rất áp lực”, do đó mà họa sĩ thường dành nhiều thời gian trải nghiệm, nghiên cứu và kiểm tra lại các thông tin một lần trước khi vẽ xuống, rồi lại thêm nhiều lần kiểm tra thật kỹ kiến thức, hình ảnh mà chị khắc họa.

Dạo bước với Thời Gian được giới thiệu đến “bạn nhỏ 9 đến 100 tuổi và hơn thế nữa”, vì nội dung đa nghĩa, phù hợp với cả trẻ em và người lớn.

Quỳnh Hương chia sẻ mong muốn thuyết phục phụ huynh và các em rằng giá trị của một cuốn sách không chỉ nằm ở phần… chữ. Có rất nhiều câu hỏi, có rất nhiều câu chuyện được kể nếu phụ huynh và các em có kỹ năng “đọc tranh”.

Tâm Anh // https://znews.vn